Historische haag langs Gorcumse Vestingwal

Initiatiefnemers:

Gemeente Gorinchem in samenwerking met de klankbordgroep Vestingplan.

Beschrijving van het project:

De meidoornhaag volgt aan de voet van de vesting de scherpe vorm van de vesting met bastions. Aan weerszijden van de haag is een vrije ruimte. Deze zones zijn bedekt met gras en zijn voldoende breed om de haag en de lage natuur goed te kunnen onderhouden. De zone tussen de voet van de vesting en de meidoornhaag is ruimte om te struinen.

Voor de meidoornhaag kiezen we voor een inheemse soort: de eenstijlige meidoorn - crataegus monogyna. Incidenteel kan aan de meidoorn de sleedoorn worden toegevoegd – de prunus spinosa. Ecologisch gezien is dit interessant, de haag zal weerbaarder zijn tegen negatieve invloeden van buitenaf en het geeft een fraai beeld tijdens het bloeiseizoen. Aanplant van de meidoornhagen aan de Oostgracht zal gefaseerd uitgevoerd moeten worden.

Naast het vestingpad bovenlangs is het interessant aan de voet van de wal, langs de stadsgracht te kunnen lopen, een struinroute. Aan de Oostgracht kan deze struinroute worden gebruikt. Momenteel is de inrichting rommelig. In het Vestingplan wordt, door het inzetten van meidoornhagen, een duidelijke zonering aan de voet van de vesting beoogd. De ruimte tussen walmuur of voet van de vesting en de meidoornhaag is de struinroute. Deze route is ondergeschikt, wordt niet verhard maar met gras ingezaaid.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

Dit project heeft een sterke relatie met het Vestingplan van Gorinchem, een visie op de ontwikkeling van de vestingwallen.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

Toerisme, cultuureducatie, cultureel erfgoed, sport, biodiversiteit.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

De vestingsteden zijn de iconen van de Nieuwe en Oude Hollandse Waterlinie, een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van Nederland en die van de streek. De meidoornhagen hebben een historische functie: ze werkten als natuurlijk prikkeldraad voor vijandige troepen. Dit verhaal wordt vervolgens verteld door onze vestinggidsen en tijdens de Waterliniedagen aan schoolkinderen.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

Het Vestingplan is een uitvoerige visie met veel plannen die veel kosten. Wij kunnen dit niet zonder subsidie van derden realiseren.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

Door een extra route langs de onderkant van de vesting te realiseren.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

De duurzaamheidsrichtlijnen omtrent inkoop zijn van toepassing op de aanbesteding van dit project.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

Ontwerpfase is af, we zijn toe aan de aanbesteding. De planning is dat de aanplant plaatsvindt in oktober/november.

Stadspark Leerdam

Initiatiefnemers:

• Gemeente Leerdam, stichting Nationaal Glasmuseum Leerdam en stichting Pilgram Initiatief

Beschrijving van het project:

• Glasstad Leerdam is één van de toeristische iconen van de regio Alblasserwaard -Vijfheerenlanden. Het Nationaal Glasmuseum en de Glasblazerij trekken jaarlijks vele toeristische bezoekers naar Leerdam. De aantrekkingskracht van de Glasstad is groot en dat biedt vele kansen voor het achterliggende gebied waar volop kan worden gerecreëerd in een prachtige natuurrijke omgeving. 
• Het probleem is echter dat het eerste contactmoment tussen Leerdam en de toerist niet klopt. De toerist ziet bij de parkeerplaatsen langs de Glasattracties in Leerdam een openbare ruimte met een duidelijk onvoldoende kwaliteit. De Glasindustrie zorgt voor een industriële omgeving en de buitenruimte is van lage kwaliteit. De prachtige rivier de Linge en de landschappelijke waarden van de natuur in de regio AV liggen verscholen achter de buitenruimte en de glasattracties. De toerist krijgt daardoor een te negatief beeld van de landschappelijke kwaliteit die Leerdam en de regio te bieden heeft. 
• Met het project Glasroute Leerdam wil de gemeente Leerdam de openbare ruimte tussen alle glasattracties verbeteren zodat een wandelboulevard ontstaat met landelijke allure. Het eerste deel van de Glasroute Leerdam is nu met succes opgeknapt, met financiële hulp uit de eerste gebiedsdeal, en dat heeft geresulteerd in een landschappelijke verfraaiing van de buitenruimte tegenover de ingang van de glasfabrieken en de kristalwinkel van Royal Leerdam Crystal.
• Maatschappelijk is het eerste project Glasroute Leerdam een groot succes geworden dankzij de geslaagde crowdfundingsactie voor het herplaatsen van het kunstwerk De Glazen Toren van Willem Heesen. 
• Met het project Stadspark Leerdam gaan we, samen met onze partners, aan de slag met het verbeteren van openbare ruimte bij de ingang van de Glasblazerij. Het concept-ontwerp van het Stadspark Leerdam, gemaakt door een gerenommeerd landschapsarchitectenbureau, gaan we met onze partners definitief maken. Het Stadspark Leerdam bevindt zich naast de ingang van de Glasblazerij en is daarmee de beste locatie om glaskunst tentoon te stellen in een beeldentuin. Het Stadspark grenst aan de binnenstad en de historische Zuidwal en kan een prachtig decor vormen voor vrijstaande kunstwerken. 
• Het Nationaal Glasmuseum Leerdam en de Glasblazerij, verenigd in de stichting Glas, is onze belangrijkste partner om mee te denken met het definitieve ontwerp van het Stadspark Leerdam. Daarnaast is ook de culturele stichting Pilgram Initiatief een belangrijke partner in de ontwikkeling van het Stadspark. Zij hebben de gemeente Leerdam laten weten dat het Stadspark, naast de glaskunst in de beeldentuin, ook plaats kan bieden voor een klein amfitheater waar ruimte is voor culturele buitenoptredens. De bestaande horecagelegenheid van de Glasblazerij zal kunnen profiteren van de extra bezoekers en toeristen die het Stadspark Leerdam gaat aantrekken. 
• De gemeente maakt in 2016 een definitief ontwerp voor het Stadspark Leerdam, samen met stichting Glas en de stichting Pilgram Initiatief. Het is het streven om het Stadspark Leerdam in 2017 aan te leggen.
• Voor het Meerjarenprogramma Groen wil de gemeente Leerdam het vervolg van het project ‘Glasroute Leerdam’ invoeren, te beginnen met onderdeel Stadspark Leerdam in 2016.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

Dit project betreft de tweede fase van het project Glasroute Leerdam. De eerste fase is uitgevoerd met behulp van de eerste gebiedsdeal. Het Lingedijkpark met het kunstwerk De Glazen Toren wordt in het voorjaar van 2016 opgeleverd.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijke thema's:

• Recreatie en Toerisme.
• Kunst & Cultuur.
• Van ‘buiten naar binnen werken’ want partners van de gemeente Leerdam bepalen mede het ontwerp en de invulling van het Stadspark Leerdam (beeldentuin, amfitheater).

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. Het verfraaien van het icoon Glasstad Leerdam.
2. Het verbeteren van het eerste contactmoment tussen de toerist en de regio AV door direct de landschappelijke kwaliteit van het achterliggende gebied te tonen bij aankomst in Glasstad Leerdam.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• De gemeenteraad van Leerdam heeft een beperkt budget voor het project Glasroute Leerdam beschikbaar gesteld en de opdracht meegegeven om voor de financiering van de Glasroute Leerdam op zoek te gaan naar externe financieringskansen.

Dit project draagt bij aan het ontsluiten van de streek door:

• Dat de toerist die de glasattracties in Leerdam bezoeken, direct worden verleid met de kenmerkende schoonheid van de natuurrijke omgeving in het achterland. De verblijfsduur van de toerist wordt hiermee verlengd.
• De rivier de Linge wordt aan de Glasroute Leerdam weer sterker verbonden met de stad Leerdam waardoor de recreatieve mogelijkheden aan de Linge worden versterkt.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Het gebied is momenteel sterk verwaarloosd en zal na herinrichting kwalitatief sterk zijn verbeterd op het gebied van groenvoorzieningen.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Definitief ontwerp Stadspark Leerdam maken in 2016.
• Samen met Nationaal Glasmuseum en stichting Pilgram Initiatief.
• In 2016 zorgen voor het aandeel gemeentelijke financiering in dit project.
• Besluit voorleggen aan gemeenteraad om tot uitvoering over te gaan in 2017.