Waterliniepad 2.0, Tussen Vesting3hoek en Twin Cities

Initiatiefnemers:

Stichting Oude Hollandse Waterlinie

Beschrijving van het project:

Het Oude Hollandse Waterliniepad is in 2011 aangelegd en inmiddels op een aantal punten verouderd; wij willen het actueler maken en moderniseren. Ook willen wij met het pad de Vesting3hoek (Gorinchem/Woudrichem/Loevestein) verbinden met de Twin Cities (Schoonhoven/Nieuwpoort).

Het Waterliniepad 2.0

• wil digitaal aanhaken bij bestaande wandelroute netwerken, andere wandel apps, NS wandelingen en GPS tracks
• wordt gekoppeld aan promotieprogramma's van Vesting3hoek en citymarketing Twin Cities
• beschikt over beter kaartmateriaal, wandelgidsen, flyers
• verzorgt wandelarrangementen en andere vormen van actieve vermarkting in overleg met horecarecreatie-ondernemers
• onderzoekt mogelijkheden voor meer beleving en recreatie (Slingelandse Plassen?) en fysieke ingrepen (bijv. peilschalen, kilometerpalen) i nafstmeming met het kunstproject De verbeelding van de waterlinie

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

Eerder ingediende projecten zoals de Historische themaroutes funerair en industrieel erfgoed. Verder de initiatieven voor de Vestign3hoek en Citymarketing Twin Cities.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

Door het middengebied tussen Gorinchem en Schoonhoven beter op de kaart te zetten kan het project bijdragen aan versterking lokale economie, toerisme en recreatie.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

De wandelroute voert langs (verdwenen) kastelen, molens en monumentale boerderijen en vestigt de aandacht op cultuur en landschap in de Alblasserwaard. Daarmee wordt de identiteit van de streek versterkt.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

De Stichting Oude Hollandse Waterlinie - waarvan alle vestingsteden en inundatiegemeenten in de AV lid zijn - onderhoudt en beheert al sinds 2011 de waterlinieroutes. De continuiteit is daarmee verzekerd, ook voor de langere termijn.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

Met het waterliniepad wordt het gebied niet alleen fysiek ontsloten , maar door de promotie (op websites, social media, in publicaties enz.) wordt de bekendheid van het gebied vergroot.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

Voorzover wij kunnen nagaan is het project energieneutraal.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

Na goedkeuring van het project wordt het project nader afgestemd en ingevuld met de betrokken gemeenten (m.n. Molenlanden) en wordt nog in 2019 gestart met de uitvoering.

Toeristisch Overstappunt Leerdam

Initiatiefnemers:

Gemeente Leerdam

Beschrijving van het project:

De gemeente Leerdam wil graag met een bijdrage uit de gebiedsdeal “Groen Verbindt” een TOP
realiseren. TOP staat voor Toeristisch Overstappunt. Dit is een startpunt bij een parkeergelegenheid
voor recreanten die met de auto komen en vervolgens een wandel- of fietsroute willen volgen. Een
TOP in Zuid-Holland is herkenbaar aan de stalen groene halm van 5,5 meter hoog. Bij het startpunt
staat informatie over wandel- en fietsroutes.

Met de beoogde TOP bij het Dijkpark in Leerdam wil de gemeente extra aandacht geven voor de
mogelijkheden om te wandelen en fietsen in de regio. Door deel te nemen aan het TOP-project wil de
gemeente profiteren van de gezamenlijke marketinginspanning gericht op bewoners en verblijfsgasten
in de provincies Zuid-Holland en Utrecht.
De TOP vormt een belangrijke aanvulling op de infrastructuur voor de wandelaars en fietsers.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Stichting TOP Routenetwerken
• Provincie Zuid-Holland 

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

Het project is gerelateerd aan de volgende thema's: recreatie, toerisme, versterking lokale economie, welbevinden, sportieve recreatie, bewustwording van de schoonheid van het landschap.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

De TOP zal mensen aantrekken om de streek van Leerdam te verkennen te voet of met de fiets. Zo kunnen ze de schoonheid van de regio leren kennen.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

Leerdam heeft vanaf aanvang van het project van Stichting TOP Routenetwerken op het lijstje van iconen van de Provincie Zuid-Holland gestaan met een hoge prioriteitsstelling voor potentiële TOP’s. Het is er nooit van gekomen tot recent de oproep van de gebiedsdeal 'Groen Verbindt' om met (goede) projectplannen te komen. De gemeente Leerdam heeft dit initiatief aangegrepen te hebben om het TOP project te omarmen en hiervoor budget beschikbaar te stellen.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

TOP’s zijn speciaal ingerichte (kleinschalige) parkeerplaatsen nabij routeknooppunten waar de recreant veilig, gemakkelijk en gratis zijn auto kan achterlaten. Vanaf deze locaties kan men door middel van bewegwijzerde fiets- en wandelroutes de regio verder ontdekken.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

Een gemeente die deelneemt aan het TOP project gaat niet voor duizenden bezoekers op een
beperkt aantal momenten per jaar. Bij een TOP gaat het eerder om tientallen bezoekers extra per
week in het wandel- en fietsseizoen van april tot oktober. Deze toename zal geen belasting voor de
lokale omgeving inhouden.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

De doorlooptijd voor de realisering van een TOP bedraagt 20 weken.

Hierbij zijn de volgende stappen onderdeel:

• Inrichten van fysieke TOP (informatie voorziening ter plekke)
• Communicatie van TOP (online, folder, etc.)
• Route bepaling en bewegwijzering

Merwedezone in bedrijf, industriële wandelroutes

Initiatiefnemers:

• Stichting Groene Hart, Erfgoedhuis Zuid-Holland,  historische verenigingen in Alblasserdam, Sliedrecht, Hardinxveld enz. 

Beschrijving van het project:

1. Water is het sleutelwoord in de steek. Kinderdijk met de molens, historische stad Dordrecht met zijn geschiedenis en de natuur van de Biesbosch worden verbonden door het water. Maar niets heeft de stedenbouwkundige structuur van een gebied zo bepaald als de scheepsbouw- en baggerindustrie in de Merwedezone (van Kinderdijk tot Hardinxveld). Water was de bron voor het ontstaan van het bijzondere industriële landschap, dat nog steeds bruist van de economische vitaliteit.  Met industriële wandelroutes kunnen toeristen dit industrieel erfgoed (her)beleven.

   Basis van dit project is de publicatie Merwedezone in bedrijf, die de SGH in 2008 uitgaf. Hierin wordt de opkomst beschreven van de scheepswerven, metaalnijverheid en baggerindustrie in de dijkdorpen Kinderdijk, Alblasserdam, Papendrecht, Sliedrecht en Hardinxveld-Giessendam. Verder is er in dat jaar een inventarisatie gepleegd van industrieel erfgoed in de Merwedezone in het kader van het PIEK (PIEK = Project Industrieel Erfgoed Kinderdijk e.o.). 

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• De Stichting Groene Hart heeft in de AV diverse routes aangelegd, zoals het Oude Hollandse Waterliniepad (Gorinchem-Schoonhoven), waterlinieommetjes (Gorinchem/Woudrichem, Leerdam), Vestingstedenroute Leerdam-Lingewaal. Er zijn nieuwe routes in voorbereiding, zoals Slagveldroute (Sluis/Ameide) en Struinpad Uiterwaarden Veersedijk (Molenwaard). Ook wordt er nagedacht over funeraire routes (historische begraafplaatsen en kerkhoven).en een zgn. donkenroute langs historische bewoningssporen. Deze routes zijn goed te combineren met wandelroutes langs industrieel erfgoed in de Merwedezone. 

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Het project draagt bij aan regionale identiteit (scheepsbouw, baggerindustrie en metaalnijverheid zijn typerend voor de vm dijkdorpen van de Alblasserwaard). En zijn ook cultuurhistorisch van belang (industrieel en technisch erfgoed in de vorm van oude bedrijfsgebouwen, sluizen, bruggen e.d.) 

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. Scheepsbouw, metaal- en baggerindustrie zijn typerend voor de Merwedezone en worden zelfs literair beschreven ("De Mannen van Sliedrecht"). Door deze toeristisch attractieve wandelroute worden een aantal doelstellingen bereikt:
   - beleven en ervaren:  Door wandelen en varen langs industrieel erfgoed kunnen bezoekers ontstaan en ontwikkeling van de watergebonden industrie ervaren
   - grotere bekendheid: de wandelroute  geeft een impuls aan de bekendheid van het industrieel erfgoed  bij het publiek en creëert hiervoor draagvlak
   - betere bereikbaarheid vergroot: door een koppeling van het project aan de waterbus kunnen wandelaars van buiten de regio  het gebied beter bereiken.
   - objecten verbonden:  de gewandelde route maakt samenhangen duidelijk, bijv. scheepsbouw – baggerindustrie
   Met als resultaat: Toeristen wandelen langs de rivier, langs overblijfselen van vroegere scheepsbouwers en baggeraars en langs nieuwe bedrijfsgebouwen met water als schakel tussen natuur, historie en industrie.
   Zo ontstaat meer waardering voor de minder ‘aaibare’ gebouwen van het industrieel erfgoed. Hierdoor wordt draagvlak gecreëerd en daarmee participatie en bereidheid voor het behouden en benutten (industrieel) erfgoed.
   Gebruik van nieuwe media (app) voor info in het algemeen en als educatiemiddel vergroot de kennis over industrieel erfgoed; wellicht worden leerlingen enthousiast om een technisch beroep te kiezen.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

1. Het draagvlak voor industrieel erfgoed is in Nederland nog steeds erg smal. De focus ligt op de molens van Kinderdijk, maar naar een verbinding met het industriële achterland wordt niet of nauwelijks gezocht; hierdoor laat men kansen liggen., want bezoekers vertrekken weer snel na het molenbezoek. Het is echter mogelijk om bezoekers vast te houden en de Merwedezone beter te promoten via industrieel erfgoed-routes

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• 
  

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Dit project kan volledig energieneutraal worden uitgevoerd; er zijn geen dure materialen voor nodig.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

1. voorjaar 2016 - Vooronderzoek / SGH, Erfgoedhuis ZH en Ahist.verenigingen vormen  een project comité, dat geschikte routes selecteert
2. Zomer/najaar 2016 - Voorbereiding. Er worden enkele geschikte routes uitgewerkt. Overleg met instanties (provincie, gemeenten,  enz.)
3. Voorjaar 2017: Start uitvoering van het project

Donkenroute

Initiatiefnemers:

• Stichting Groene Hart, Natuur- en Vogelwacht De Alblasserwaard, AWN Lek- en Merwestreek

Beschrijving van het project:

1. Het aanbrengen van informatiepanelen op of bij de (pre)historische bewoningsporen in de Alblasserwaard, zoals
   - donklichamen: Hoornaar, Hoog Blokland, Brandwijk, Streefkerk, Schoonenbergse heuvel.  De Hazendonk heeft al een paneel. 
   - opvallende woonheuvels, zoals bijvoorbeeld Oud Alblas Oosteinde 58-59, Wijngaarden Westeinde 18,   Brandwijk, Brandwijksedijk 47 (Hoge Huis, B&B Baan) enz.
   - stroomruggen: bijv. de Klokbekerweg in Ottoland (deze volgt daar precies de stroomrug waarop  in de prehistorie de eerste (klokbeker) boeren hun boerderijen hadden staan. Of de Papendrechtse stroomrug (die in de Romeinse tijd geëxploiteerd werd door veeboeren die vlees en huiden leverden aan de Romeinse legioenen aan de Limes (informatiepaneel bij de (nieuw te realiseren) aansluiting N3-A15 /carpoolplaats)
2. het creëren van een route langs de belangrijkste bewoningssporen (donken, woonheuvels en stroomruggen)  en het opnemen van informatie in routebeschrijvingen, bijvoorbeeld in kaarten, brochures,  wandel- en fietsknooppuntennetwerk, digitale informatie enz.
3. het beter herkenbaar maken van de bewoningsporen, bijv.
   - begroeiing verwijderen langs de N214 ter plaatse van de Hazendonk, zodat de donk beter herkenbaar wordt vanaf de weg.
   - uitgraven van vroegere kasteelgrachten in het kader van het watercompensatieprogramma (bijvoorbeeld Huis Langerak, Kasteel Liesveld, Huis te Noordeloos, De Giessenburg, Huis te Slingeland, zodat deze oude kasteelplaatsen weer een nuttig en herkenbaar onderdeel van het landschap worden                                                                                                                                             - vroegere eendenkooien in het landschap op agrovriendelijke manier herkenbaar maken in het landschap, door het uitgraven van – nu gedichte – eendenkooien (in het kader van watercompensatieprogramma) of afplaggen van de plekken waar ooit een kooiplas lag (zodat er een afwijkende begroeiing ontstaan, waarop gewezen kan worden in  wandel-  en fietsroutebeschrijvingen.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• De Stichting Groene Hart heeft in de AV diverse routes aangelegd, zoals het Oude Hollandse Waterliniepad (Gorinchem-Schoonhoven), waterlinieommetjes (Gorinchem/Woudrichem, Leerdam), Vestingstedenroute Leerdam-Lingewaal. Er zijn nieuwe routes in voorbereiding, zoals Slagveldroute (Sluis/Ameide) en Struinpad Uiterwaarden Veersedijk (Molenwaard). Ook wordt er nagedacht over funeraire routes (historische begraafplaatsen en kerkhoven).  Deze routes zijn goed te combineren met een zgn. donkenroute langs historische bewoningssporen. 

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• regionale identiteit (de donken zijn typerend voor de Alblasserwaaard). 
• cultuurhistorie (archeologische vondsen, oude handelsroutes  e.d.) 
• natuur en landschap (de donken hebben een gevarieerde begroeiing 
• recreatie (de donken kunnen worden verbonden door routes)

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. Donken zijn zeer typerend voor het landschap van de Alblasserwaard. Het zijn overblijfselen van rivierduinen die in droge perioden ontstonden uit verstoven zand van drooggevallen rivierbeddingen. Het hoogteverschil dat we nu zien, is een gevolg van het inklinken van het omringende land. Door de vaste zandige ondergrond en de hoge ligging waren donken geschikt voor vroege bewoning. Een aantal donken heeft dan ook een rijke historie. De Hazendonk ten zuiden van Molenaarsgraaf werd al 3000 voor Chr. bewoond en heeft door het archeologisch onderzoek internationale bekendheid gekregen.. Ook de Brandwijkse donk – die 6 meter boven het omringende land uitsteekt - kent een rijk historie. Deze donk steekt ruim 6 m uit boven het omringende land. Het dorp Hoogblokland is ook ontstaan op een daar aanwezige donk. Naast de cultuurhistorische waarde hebben de donken ook een bijzondere waarde voor de natuurlijke variatie in de Alblasserwaard. Er komen op de donken planten voor die elders in de waard niet zijn te vinden. 

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

1. De donken zijn nog steeds te weinig bekend, en onbekend maakt onbemind. Helaas worden donken dan ook nog steeds bedreigd. De grootste bedreiging van de donken is afgraving, waardoor de typische levensgemeenschappen van dit landschapselement verloren gaan of ernstig worden aangetast. Zo zijn de hellingen van de Schoonenburgsche heuvel glooiend gemaakt waardoor een intensiever agrarisch gebruik mogelijk wordt, hetgeen een verarming kan betekenen van de rijkdom aan plantensoorten. De donken ten zuiden van Ottoland, Noordeloos en Hoornaar zijn zelfs  geheel verdwenen als gevolg van de zandwinning ten behoeve van de wegenbouw in de Alblasserwaard. Waar vroeger deze donken waren, vinden we grote diepe plassen, die nu voor recreatieve doeleinden worden gebruikt zoals vissen en zwemmen. Hiermee is een ernstige verarming in de Waard opgetreden. Samenvattend: door een donkenroute kan meer aandacht worden gevraagd voor de waarde en het belang van de donken, ook als landmark van de Alblasserwaard.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Door de donkenroute te koppelen aan andere thema's (bijv. natuur en landschap, oude boerderijen, historische kerken enz.) kunnen meer bezoekers in de Alblasserwaard worden getrokken.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Dit project kan volledig energieneutraal worden uitgevoerd; er zijn geen dure materialen voor nodig.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

1. voorjaar 2016 – Vooronderzoek. SGH, NV De Alblasserwaard en AWN Lek en Merwestreek vormen samen met hist.verenigingen een project comité, dat geschikte locaties selecteert;  deze locaties worden nader onderzocht
2. Zomer/najaar 2016 - Voorbereiding. Er worden enkele geschikte locaties uitgewerkt. Overleg met instanties (provincie, gemeenten,  enz.)
3. Voorjaar 2017: Start uitvoering van het project

Slobbengors

Initiatiefnemers:

• Erik Feenstra en Danielle Wijnen, Gemeente Papendrecht

Beschrijving van het project:

• Bij nieuwbouw van hoofdkantoor van Fokker op het Slobbengors, aan het drierivierenpunt, wordt het groen heringericht om het gebied beter toegankelijk te maken voor bijvoorbeeld wandelaars. 
• Het pad langs de rivier wordt verbonden met het groengebied erachter en het gebied wordt met aantrekkelijke verblijfsplekken verrijkt. Het groengebied wordt ook beter verbonden met de rivier.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Regionaal wandelroutenetwerk. Langs de rivier loopt een wandelroute die deel uitmaakt van het regionale wandelroutenetwerk dat in 2015 is aangelegd met subsidie van de Provincie Zuid-Holland. 
• Ook is er relatie met het project RiverArt dat deel uitmaakt van de Waterdriehoek. Doel is om met kunstwerken of landschapskunst de identiteit en aantrekkelijkheid van een gebied te verhogen. Stichting RiverArt richt zich de komende jaren op de rivier de Noord tussen Rotterdam en Dordrecht. 

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Recreatie. 
• Een bijzondere plek aan het drierivierenpunt, één van de parels uit de Ruimtelijke strategie Drechtsteden, wordt ontsloten voor recreanten.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• Het Slobbengors en het drierivierenpunt is een plek met ruimtelijke kwaliteit en die een deel van het verhaal van de ruimtelijke geschiedenis van de regio kan vertellen. 
• Het gebied achter de dijk wordt beter met de rivier verbonden, waardoor die oorspronkelijke verbondenheid beter herkenbaar wordt. 

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Met het bestaande plan kan slechts een deel van het Slobbengors worden heringericht. 
• Om het hele groengebied te verbeteren is meer budget nodig. 
• Na aanleg valt het project onder beheer van de gemeente.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Een unieke plek wordt met het wandelroutenetwerk ontsloten en verbonden met andere plekken in de Alblasserwaard.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Een bestaand groengebied wordt na herinrichting beter benut en wordt voor meer mensen van betekenis.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Bouwrijp maken november 2015 tot april 2016, 
• Technische aanpassingen gebied vanaf juni 2016 en inrichting park (deel van het gebied) laatste kwartaal 2017.

De aantrekkingskracht van de Iconen in onze Streek

Onze regio kent een aantal in het oog springende iconen. Deze trekpleisters hebben een grote aantrekkingskracht op toeristen, zelfs tot ver over onze landsgrenzen heen. In de regel worden als icoon beschouwd:

• Kinderdijk;
• Glasstad Leerdam;
• Gorinchem en de Vestingsdriehoek. 

Daar houdt het echter niet bij op. De historische binnenstad van Dordrecht, het Nationaal Park De Biesbosch en het architectonisch interessante Rotterdam zijn ook grote trekpleisters en liggen - vanuit het gezichtspunt van Amerikaanse, Chinese of Japanse bezoekers - op een steenworp afstand van de molens van Kinderdijk. Nieuwpoort en het historische verloop van de Oude Hollandse Waterlinie tot aan Gorinchem trekken jaarlijks ook vele toeristen en men zou het gehele middengebied met de polders, boezems en dijken als één groot icoon kunnen beschouwen.

Feit is dat onze streek (en haar directe omgeving) een magneetfunctie heeft, die grote aantallen mensen van dichtbij en ver weg aantrekt. De gebiedscoalitie wil graag de positieve impact van de toeristische toestroom vergroten. Daartoe dienen we er op de eerste plaats voor te zorgen dat de drie genoemde iconen zich blijven ontwikkelen en zo hun aantrekkingskracht behouden. Daarnaast willen we hun bezoekers graag verleiden om meer van het moois te ervaren dat onze streek te bieden heeft. Daarover gaat deze kanskaart.

De 3 iconen

Kinderdijk

De 19 molens van Kinderdijk, sinds 1997 UNESCO werelderfgoed, zijn hét internationaal bekende symbool van Nederlands watermanagement. Het is bovendien een toeristentrekker bij uitstek, waar tal van activiteiten zijn te beleven. Om de honderdduizenden bezoekers beter te kunnen ontvangen, wordt een nieuw bezoekerscentrum gebouwd en wordt de gehele entreezone vernieuwd. Deze projecten rondom het versterken van de aantrekkingskracht van icoon Kinderdijk zijn opgenomen in de landschapstafel Waterdriehoek.

De Gemeente Molenwaard heeft acht projecten aangeleverd voor een programma Waterdriehoek 2016-2019:

1. verbeteren verkeersveiligheid entrée Nederwaard,
2. rand dorp/polder Nieuw-Lekkerland, realisatie touringcar en camperparkeren,
3. rand dorp/polder Nieuw-Lekkerland, realisatie voet-/fietsverbinding Tiendweg/Lekdijk,
4. rand dorp/polder Nieuw-Lekkerland, (her-)inrichting landschappelijke zone,
5. voetgangerstunnel Lekdijk t.b.v. passagiers van rivercruises,
6. vernieuwen picnicplaatsen langs het fietspad boezemkade Achterwaterschap ca.,
7. realisatie voetpad onderlangs de Lekdijk tussen aansluiting Floris V pad en Nederwaard,
8. halte Waterbus, realisatie infopunt

Een aantal van deze nieuwe projecten versterkt de aantrekkingskracht van Kinderdijk. Een aantal richt zich op de verbinding met en de aantrekkelijkheid van het achterland. Deze projecten (i.c. projecten 3, 4, 6 en 7) zouden ook in de landschapstafel Alblasserwaard-Vijfheerenlanden opgenomen kunnen worden.

Er is wellicht echter meer mogelijk. Hoe verleiden we de bezoekers om ook daadwerkelijk de streek in te trekken voor een één- of meerdaags verblijf? Zijn er arrangementen mogelijk met een 'hop on hop off'-boot over de boezem, met witte e-bikes of een combinatie van fietsen, wandelen en waterbus? Kan het belang van watermanagement ook verderop in de polder worden beleefd?

Naast de ontwikkelingen die gericht zijn op het bevorderen en beter benutten van de recreatieve mogelijkheden zijn er andere verbindingen te leggen met wat er allemaal in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden aan potentie is. Tijdens de bijeenkomst van de landschapstafel van 11 november 2015 kwam een aantal suggesties naar voren:

• de instandhouding van de molens, het aspect van werkgelegenheid en het belang van goed vakmanschap daarvoor, 
• het zichtbaar maken van de functie van de veelal 'grondzeilers' en het doen van experimenten met de waterstanden in relatie tot bodemdaling, oxidatie van de grond et cetera...
• ....

Glasstad Leerdam

Leerdam is de 'Glasstad' van Nederland. Vanaf 1765 legden glasblazers de basis voor de glasindustrie van Leerdam. Vandaag de dag kent de stad naast de Glasfabriek veel glasattracties: het Nationaal Glasmuseum, de Glasblazerij, de Kristalwinkel, het Glasvormcentrum en diverse glasgalerieën). Vele bezoekers komen hier op af. Leerdam heeft tevens een bijzonder buitengebied met de karakteristieke natuur van de regio: de Linge, het Lingelandschap, de historische wielen, de monumentale boerderijen en de weinig verkavelde landbouwgebieden.

De gemeente Vijfheerenlanden werkt er hard aan om de Glasstad als icoon verder te ontwikkelen. Diverse projecten zijn in eerdere gebiedsdeals opgenomen om Leerdam als toegangspoort sterker te maken: het Dijkpark met het door crowdfunding gefinancierde kunstwerk De Glazen Toren en het Wiel Voortwaartsveld zijn ontwikkeld om de bezoeker in de stad kennis te laten maken met het buitengebied. Het Liniepad en Laarzenpad leiden de toerist vervolgens de stad uit en het omringende landschap in. Plan Heikikker versterkt bovenal specifieke kenmerken van de biodiversiteit, maar ook de natuurbeleving.

Ook hier is het zaak om werk te maken van de ambitie om bezoekers te verleiden om ook kennis te maken met het achterland. Hoe sporen we bezoekers aan om naast een bezoek aan de Glasattracties ook de streek in te gaan? Welke rol kunnen de vele culturele activiteiten in Leerdam gebruikt worden om de beleving van de streek te versterken. Kunnen die activiteiten ook in de streek worden gehouden, zodat bezoekers zowel natuur als cultuur kunnen ervaren? Welke verbindingen en arrangementen met bijvoorbeeld Gorinchem en de Vestingsdriehoek zijn mogelijk?

Gorinchem en de Vestingsdriehoek

De zogenaamde Vestingdriehoek van Slot Loevestein en de vestingsteden Woudrichem en Gorinchem - aan weerszijden van de Merwede – heeft Holland in het Rampjaar 1672 beschermd tegen de Fransen. Later werd dit gebied een hoeksteen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De vroegere militaire verdedigingswerken van de ‘cluster Gorinchem’ omvatten de vestingwallen met militaire objecten en de omliggende forten en worden ingezet als boegbeeld van de Hollandse Waterlinie.

De Vestingsdriehoek is historisch dus zeer interessant. De gemeente Gorinchem wil daarom de kwaliteit van dit icoon daarom versterken. Daarvoor staan diverse projecten op stapel.Door de jaren is het beeld van een strakke verdedigingsstructuur van de Vesting Gorinchem door allerhande oorzaken geweld aangedaan. Beoogd wordt te komen tot een betere vestinguitstraling met een historisch juist beeld. De uit te voeren maatregelen zijn tevens gericht op verbetering van de bereikbaarheid en de toegankelijkheid van de wallen.

Gorinchem en de Vestingsdriehoek is een icoon met potentie. Hoe kunnen we dit versterken? Hoe kunnen verbindingen met bijvoorbeeld de Biesbosch en Dordrecht (over land en/of water) en daarmee ook met Kinderdijk leiden tot nieuwe kansen? Welke mogelijkheden biedt de ligging aan het water waar riviercruiseschepen langskomen. Welke kansen biedt de nabijheid van Leerdam voor meerdaagse arrangementen. Hoe zetten we de Vestingsdriehoek nog beter op de kaart?

Verbinden van iconen

Hierboven is al aangegeven dat de verbinding van de iconen kansen biedt. Het is van groot belang dat partijen hierover in gesprek gaan. Hetzelfde geldt voor de verbinding tussen stad en land in het algemeen. Hoe krijgen wij deze stadland-verbindingen goed op de rit? Hoe zorgen we ervoor dat mensen uit de verstedelijkte zuidrand daadwerkelijk de polder gaan beleven?

Mag het een icoontje meer of minder zijn?

Bovenstaande trekpleisters worden doorgaans beschouwd als de iconen. Toch is er nog meer te zien in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden.

Nieuwpoort en de Oude Hollandse Waterlinie

Nieuwpoort werd aan het eind van de zeventiende eeuw als onderdeel van de Oude Hollandse Waterlinie een vestingstad met stadsmuren, bastions en een gracht. Veel hiervan is nog duidelijk waarneembaar. Aan de Oude Hollandse Waterlinie herinneren ook het Arsenaal en het oude stadhuis. Aan de kwaliteit en de beleving hiervan is echter nog een en ander te verbeteren. Hiervoor is een eerste project opgenomen in de tweede gebiedsdeal (Groenplan Stadswallen en Veerseweg), maar er is veel meer te doen.

Vanaf Nieuwpoort tot aan Gorinchem is de Oude Hollandse Waterlinie op heel veel plekken in de streek zichtbaar. Dit kan nog beter benut worden. Zo heeft het buurtschap Sluis, ten oosten van Ameide, een molencomplex gekend dat ervoor zorgde dat overtollig polderwater in de Lek werd geloosd. Achter het uitwateringscomplex was voor de Oude Hollandse Waterlinie een schans op de hoge Lekdijk aangelegd. In 1892 werd een stoomgemaal in gebruik genomen dat dienst heeft gedaan tot 1946. Een kwaliteitsimpuls in Sluis is in de tweede gebiedsdeal opgenomen. Stichting Groene Hart heeft plannen om het gemaal te verwerven en in te richten als bezoekerscentrum.

Kansen:

• De huidige structuur van de wandelpaden op de vestingwerken van Nieuwpoort (onderdeel van de LAW Grote Rivierenpad) is nu een samenraapsel van graspaden, halfverharde paden en asfaltpaden. Dit zorgt voor een rommelig beeld van de vestingwerken. Herstructurering naar één type pad (liefst halfverhard of gras) met een logisch tracé zou bijdragen aan een betere beleving van de vestingwerken. 
• Extra parkeerplaatsen en een verbinding over water met Kinderdijk (waterbus) zou Nieuwpoort beter ontsluiten en een struinpad door de uiterwaarden, in combinatie met de dijkversterking tussen Gelkenes en Nieuwpoort geeft de bezoeker meer opties.
• Het hele traject van de Oude Hollandse Waterlinie biedt kansen, bijvoorbeeld voor creatieve ondernemers, kunstmanifestaties en andere culturele evenementen. Hoe kunnen we daaraan invulling geven? 

Het gebied tussen deze iconen vormt eigenlijk een icoon op zichzelf. Over het belang en de kwaliteit van dit middengebied leest u hier meer. Bovendien biedt de relatie met de omringende iconen buiten de AV kansen (Dordrecht, de Biesbosch en Rotterdam).

De onbegrensde mogelijkheden van het Water

In de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden gaat het veel over water. Het gebied dankt zijn bestaan aan ons gevecht tegen het water. Tegelijkertijd doen we heel veel met het water. Het water biedt nog veel meer kansen, vooral ook voor recreatie. Waterrecreatie is eigenlijk nog niet uitdrukkelijk ontwikkeld.

Ontwikkeling van recreatieve routes over de binnenwateren

Eén van de projecten uit de tweede gebiedsdeal voorziet in het aanleggen van een vaarroutenetwerk voor kanoërs. Voor de gemotoriseerde waterrecreant blijft de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden een nauwelijks toegankelijk gebied. Sliedrecht onderzoekt of op korte termijn een zwaaihaak gerealiseerd kan worden, zodat inwoners hun boot te water kunnen laten. Bij toekomstige ontwikkelingen, zoals dijkverzwaringen, wil Sliedrecht extra recreatieve voorzieningen inbrengen, zoals een permanente bootjeshelling.

Willen we werk maken van het openstellen van het gebied voor de motorrecreatievaart? Hoe verhoudt zich de particuliere gemotoriseerde recreatievaart tot de wens tot (zondags)rust? Zouden er mogelijkheden moeten zijn voor de huur van fluisterboten, kano’s en voor georganiseerde vaarexcursies? Zouden bezoekers aan Kinderdijk met een hop-on-hop-off-boot de streek ingetrokken kunnen worden?

Verbindingen over de buitenwateren

Ook het buitenwater biedt mogelijkheden voor het verder ontsluiten van het gebied. Gorinchem wil nagaan of een verbinding met de Waterdriehoek en Rotterdam mogelijk is. Tevens wil zij nagaan of een aanlegsteiger voor riviercruiseschepen een zinvolle investering is. En aan de noordzijde van het gebied liggen er mogelijkheden om de vaarverbinding naar Kinderdijk door te trekken naar Schoonhoven/Nieuwpoort.

Ook havenfaciliteiten krijgen de aandacht. Het Watertorenterrein in Nieuw-Lekkerland omvat een voormalige watertoren en een kleine insteekhaven. Conform de Structuurvisie Nieuw-Lekkerland en in relatie tot de herontwikkeling van Kinderdijk is de ambitie hier een recreatief knooppunt te realiseren. Daarvoor wordt gedacht aan: een nieuwe vaarverbinding naar Kinderdijk, een jachthaven, camperparkeren voor bezoekers Kinderdijk, kleinschalig kamperen, waterrecreatie met strand en bootjeshelling, horeca en meer natuur.

Naast bovengenoemde ontwikkeling in Nieuw-Lekkerland wordt ook nagedacht over het verbeteren van de havenfaciliteit in Nieuwpoort voor particuliere passanten.

Stadspark Leerdam

Initiatiefnemers:

• Gemeente Leerdam, stichting Nationaal Glasmuseum Leerdam en stichting Pilgram Initiatief

Beschrijving van het project:

• Glasstad Leerdam is één van de toeristische iconen van de regio Alblasserwaard -Vijfheerenlanden. Het Nationaal Glasmuseum en de Glasblazerij trekken jaarlijks vele toeristische bezoekers naar Leerdam. De aantrekkingskracht van de Glasstad is groot en dat biedt vele kansen voor het achterliggende gebied waar volop kan worden gerecreëerd in een prachtige natuurrijke omgeving. 
• Het probleem is echter dat het eerste contactmoment tussen Leerdam en de toerist niet klopt. De toerist ziet bij de parkeerplaatsen langs de Glasattracties in Leerdam een openbare ruimte met een duidelijk onvoldoende kwaliteit. De Glasindustrie zorgt voor een industriële omgeving en de buitenruimte is van lage kwaliteit. De prachtige rivier de Linge en de landschappelijke waarden van de natuur in de regio AV liggen verscholen achter de buitenruimte en de glasattracties. De toerist krijgt daardoor een te negatief beeld van de landschappelijke kwaliteit die Leerdam en de regio te bieden heeft. 
• Met het project Glasroute Leerdam wil de gemeente Leerdam de openbare ruimte tussen alle glasattracties verbeteren zodat een wandelboulevard ontstaat met landelijke allure. Het eerste deel van de Glasroute Leerdam is nu met succes opgeknapt, met financiële hulp uit de eerste gebiedsdeal, en dat heeft geresulteerd in een landschappelijke verfraaiing van de buitenruimte tegenover de ingang van de glasfabrieken en de kristalwinkel van Royal Leerdam Crystal.
• Maatschappelijk is het eerste project Glasroute Leerdam een groot succes geworden dankzij de geslaagde crowdfundingsactie voor het herplaatsen van het kunstwerk De Glazen Toren van Willem Heesen. 
• Met het project Stadspark Leerdam gaan we, samen met onze partners, aan de slag met het verbeteren van openbare ruimte bij de ingang van de Glasblazerij. Het concept-ontwerp van het Stadspark Leerdam, gemaakt door een gerenommeerd landschapsarchitectenbureau, gaan we met onze partners definitief maken. Het Stadspark Leerdam bevindt zich naast de ingang van de Glasblazerij en is daarmee de beste locatie om glaskunst tentoon te stellen in een beeldentuin. Het Stadspark grenst aan de binnenstad en de historische Zuidwal en kan een prachtig decor vormen voor vrijstaande kunstwerken. 
• Het Nationaal Glasmuseum Leerdam en de Glasblazerij, verenigd in de stichting Glas, is onze belangrijkste partner om mee te denken met het definitieve ontwerp van het Stadspark Leerdam. Daarnaast is ook de culturele stichting Pilgram Initiatief een belangrijke partner in de ontwikkeling van het Stadspark. Zij hebben de gemeente Leerdam laten weten dat het Stadspark, naast de glaskunst in de beeldentuin, ook plaats kan bieden voor een klein amfitheater waar ruimte is voor culturele buitenoptredens. De bestaande horecagelegenheid van de Glasblazerij zal kunnen profiteren van de extra bezoekers en toeristen die het Stadspark Leerdam gaat aantrekken. 
• De gemeente maakt in 2016 een definitief ontwerp voor het Stadspark Leerdam, samen met stichting Glas en de stichting Pilgram Initiatief. Het is het streven om het Stadspark Leerdam in 2017 aan te leggen.
• Voor het Meerjarenprogramma Groen wil de gemeente Leerdam het vervolg van het project ‘Glasroute Leerdam’ invoeren, te beginnen met onderdeel Stadspark Leerdam in 2016.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

Dit project betreft de tweede fase van het project Glasroute Leerdam. De eerste fase is uitgevoerd met behulp van de eerste gebiedsdeal. Het Lingedijkpark met het kunstwerk De Glazen Toren wordt in het voorjaar van 2016 opgeleverd.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijke thema's:

• Recreatie en Toerisme.
• Kunst & Cultuur.
• Van ‘buiten naar binnen werken’ want partners van de gemeente Leerdam bepalen mede het ontwerp en de invulling van het Stadspark Leerdam (beeldentuin, amfitheater).

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. Het verfraaien van het icoon Glasstad Leerdam.
2. Het verbeteren van het eerste contactmoment tussen de toerist en de regio AV door direct de landschappelijke kwaliteit van het achterliggende gebied te tonen bij aankomst in Glasstad Leerdam.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• De gemeenteraad van Leerdam heeft een beperkt budget voor het project Glasroute Leerdam beschikbaar gesteld en de opdracht meegegeven om voor de financiering van de Glasroute Leerdam op zoek te gaan naar externe financieringskansen.

Dit project draagt bij aan het ontsluiten van de streek door:

• Dat de toerist die de glasattracties in Leerdam bezoeken, direct worden verleid met de kenmerkende schoonheid van de natuurrijke omgeving in het achterland. De verblijfsduur van de toerist wordt hiermee verlengd.
• De rivier de Linge wordt aan de Glasroute Leerdam weer sterker verbonden met de stad Leerdam waardoor de recreatieve mogelijkheden aan de Linge worden versterkt.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Het gebied is momenteel sterk verwaarloosd en zal na herinrichting kwalitatief sterk zijn verbeterd op het gebied van groenvoorzieningen.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Definitief ontwerp Stadspark Leerdam maken in 2016.
• Samen met Nationaal Glasmuseum en stichting Pilgram Initiatief.
• In 2016 zorgen voor het aandeel gemeentelijke financiering in dit project.
• Besluit voorleggen aan gemeenteraad om tot uitvoering over te gaan in 2017.

Funerair erfgoed en groenstructuren

Initiatiefnemers:

• Bernt Feis, Stichting Groene Hart, 
• Erfgoedhuis Zuid-Holland, Stichting Dodenakkers, De Terebinth

Beschrijving van het project:

• Inventarisatie van begraafplaatsen en kerkhoven in de AV die van cultuurhistorische en landschappelijke betekenis zijn;
• onderzoek naar de mogelijkheden om deze plaatsen te verbinden door recreatieve routestructuren, waarbij een thematische inzet mogelijk is (bijv. Joodse begraafplaatsen, verzet in de WO2, Scheepsbouwers in ruste enz.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• De Stichting Groene hart heeft in de AV diverse routes aangelegd, zoals het Oude Hollandse Waterliniepad (Gorinchem-Schoonhoven), waterlinieommetjes (Gorinchem/Woudrichem, Leerdam), Vestingstedenroute Leerdam-Lingewaal.
• Er zijn nieuwe routes in voorbereiding, zoals Slagveldroute (Sluis/Ameide) en Struinpad Uiterwaarden Veersedijk (Molenwaard).
• Dit zijn overwegend historische routes, die goed te combineren zijn met funeraire routes.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• lokale identiteit (op de begraafplaatsen liggen veel bekende figuren uit de streek begraven). 
• cultuurhistorie (grafornamenten, symbolen e.d.) 
• natuur en landschap (sommige begraafplaatsen herbergen bijzondere bomen of hebben een stinsenflora)
• recreatie (de begraafplaatsen worden verbonden door routes)

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• In Stille getuigen, de studie die als grondslag dient voor dit project, wordt beschreven hoe kerkhoven en begraafplaatsen de identiteit van de streek weerspiegelen.
• Prachtige voorbeelden zijn de begraafplaatsen in Alblasserdam, Nieuw Lekkerland en Leerdam waar o.m. scheepsbouwers, glasblazers e.a. industriëlen zijn begraven.
• Deze begraafplaatsen tonen als het ware het industrieel erfgoed van de streek. 

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Het is een onderbelicht thema.
• Provincies gemeenten enz. doen er nog weinig mee.
• Maar het is wel actueel, aangezien kerkgenootschappen uit financiële overwegingen (beheersbare exploitatie) steeds vaker en eerder overgaan tot het ruimen van graven. Ons funerair erfgoed wordt dus bedreigd, ook in de AV. 

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Funeraire recreatie en toerisme zijn in het buitenland al lang in zwang (wie bezocht niet Pere Lachaise in Parijs) maar is in Nederland nog in opkomst.
• Door routes te koppelen aan thema's als de Tweede Wereldoorlog, industrieel erfgoed, de Hollandse waterlinie enz. kunnen meer bezoekers in de AV worden getrokken.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Dit project kan volledig energieneutraal worden uitgevoerd; er zijn geen dure materialen voor nodig.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Voorjaar 2016 - Vooronderzoek - SGH en EGH vormen samen met hist.verenigingen een project comité, dat geschikte locaties selecteert; met hulp van Stg.Dodenakkers worden deze locaties nader onderzocht
• Zomer/najaar 2016 - Voorbereiding. Er worden enkele routes uitgewerkt. Overleg met instanties (provincie, gemeenten, kerkgenootschappen, enz.)
• Voorjaar 2017: Start uitvoering van het project 

Verbinding Vestingdriehoek - Waterdriehoek

Initiatiefnemers:

• Dhr. A.J. de Bruijn, Gemeente Gorinchem,
• overige deelnemers: Vestingdriehoek, Provincie Zuid-Holland, deelnemers Waterdriehoek en mogelijk provincie Noord-Brabant

Beschrijving van het project:

• Het realiseren van een reguliere (seizoensgebonden) veerverbinding tussen Zaltbommel, Gorinchem en Dordrecht. Hiermee worden twee sterke toeristische regio's aan elkaar gekoppeld:
  
  • De Waterdriehoek (Werelderfgoed Kinderdijk, Dordrecht en Nationaal Park De Biesbosch) en
  • de Vestingdriehoek (Slot Loevestein, Fort Vuren en de vestingsteden Woudrichem en Gorinchem).
• Dit geeft een impuls aan het bezoek van Waterdriehoek en Vestingdriehoek, maar door de verschillende afmeerplaatsen langs deze route ook aan de regio A/V.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• De koppeling tussen deze regio's wordt breder dan sec de verbinding over water. 
• Het maakt onderdeel uit van een sterk routenetwerk bestaande uit de verbinding over water, maar ook over de weg en per spoor via de Merwede-Lingelijn.
• Zie verder ook hetgeen vermeld bij het project 'Versterken van de marketing'.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Toerisme en daarmee ook de economie in de regio. 

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• Het versterkt de beleving van(af) het water. De rivieren vormen een onlosmakelijk onderdeel van de streek. 

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Dit initiatief kan een belangrijke motor vormen voor de verdere toeristisch-recreatieve ontwikkeling en profilering van de regio. 
• Een koppeling met de ontwikkeling in de drie regio's biedt investeringskansen, zowel fysiek als op het gebied van toeristisch/recreatieve product- en marktontwikkeling.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• In eerste instantie de fysieke ontsluiting van de streek. Het versterkt twee van de belangrijke toegangspoorten van de A/V en daarmee de tussenliggende regio.
• De ervaring van de al aanwezige veerdienst wijst uit dat een verbinding over water als aantrekkelijk onderdeel van routegebonden recreatie-activiteiten fungeert.
• Door deze verbinding uit te breiden, komt deze dichter bij de bewoners van de 3 regio's (Waterdriehoek, A/V en Vestingdriehoek).
• Dit verlaagt de drempel om er gebruik van te maken. Dit zal leiden tot een toename van het aantal bezoekers, zowel van buiten de A/V als de eigen bewoners.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Het stimuleert de recreatieve activiteiten per fiets of te voet. 

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Dit project wordt vanuit meerdere invalshoeken benaderd, waaronder openbaar vervoer over water.
• Zodra er vanuit de verschillende aanvliegroutes duidelijkheid is over de haalbaarheid, kan er snel worden gehandeld. 

Recreatief Knooppunt Sliedrecht

Initiatiefnemers:

• Gemeente Sliedrecht

Beschrijving van het project:

1. 
   

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• 
  

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• 
  

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. 
   

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

1. 
   

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• 
  

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• 
  

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

Vriesenpolder

Initiatiefnemers:

• Danielle Wijnen, Sjoerd Veerman en Jacques Verhagen, Gemeente Papendrecht 
• Natuur-- en Vogelwacht Alblasserwaard

Beschrijving van het project:

• Verbeteren ontsluiting Alblasserbos en versterken van de recreatieve mogelijkheden van de Vriesenpolder.
• Bij de aanpassing van knooppunt A15-N3 wordt een stukje Alblasserbos opgeofferd.
• Het budget voor natuurcompensatie (€ 30.000,-) wil de gemeente zo effectief mogelijk inzetten voor versterking van het gebied.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Met het wandelroutenetwerk, aangelegd met provinciale subsidie in 2015, en met verbetering van de stad-land-verbindingen in 2016.
• Heeft ook relatie met projecten die deel uitmaken plannen voor de Alblasserpoort.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Recreatie en veiligheid.
• Direct aan het knooppunt A15-N3 ligt het Alblasserbos, een mooie uitvalsbasis voor recreatie in het Groene Hart.
  Kan het P+R terrein ook benut worden voor recreanten?
  Welke mogelijkheden zijn er en welke eisen stelt dat aan de inrichting rondom het parkeerterrein en van de entree naar het bos.
  Door de Betuwelijn en A15 beter landschappelijk in te passen wordt het gebied aantrekkelijker.
  De gemeente gaat de mogelijkheden voor een betere inpassing onderzoeken en kijken of er mogelijkheden zijn om een vrijliggend pad voor fietsers en wandelaars aan te leggen langs de Parallelweg.
• De Matenasche Scheidkade is op dit moment voor fietsers en wandelaars niet optimaal ingericht. De gemeente gaat onderzoeken of er mogelijkheden zijn om middels grondruil een wandelpad tussen Parallelweg en het Alblasserbos te creëren.
• De Natuur- en Vogelwacht kan wellicht uitgebouwd worden tot een TOP.
  Samen met kleinschalige mogelijkheden voor ‘poldersport’ kan dit een toeristische trekken worden.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• Onderzocht wordt of en hoe de rand langs de infrastructuur (Betuwelijn en A15) verzacht kan worden, door in het landschap passende beplanting.
• Een boerenlandpad versterkt de beleving van het polderlandschap.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Door projecten en financiële bijdragen van bijvoorbeeld gemeente, Natuur- en Vogelwacht Alblasserwaard-Vijfheerenlanden te bundelen en met financiële ondersteuning kan een investering in natuurcompensatie vergroot worden tot een kwaliteitsslag in het gebied voor zowel groen als recreatie.
• Na aanleg vallen voorzieningen onder regulier beheer.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Door aan te sluiten op bestaande wandel- en fietsroutenetwerken en door het heringerichte knooppunt A15-N3 te benutten.
• De bestaande entrees van het gebied worden versterkt.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Door aan te sluiten bij bestaande structuren en voorzieningen, kan met verschillende kleine ingrepen de aantrekkelijkheid van het gebied voor recreanten versterkt worden.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Planvorming in eerste helft 2016 en afhankelijk van gesprekken met grondeigenaren kan dan vanaf tweede helft 2016 met implementatie worden gestart.

Vaarroutenetwerken

Initiatiefnemers:

• Danielle Wijnen, Gemeente Alblasserdam en Molenwaard

Beschrijving van het project:

• De waterrecreatienetwerken in de regio AV zijn nog niet optimaal.
  We willen een onderzoek laten uitvoeren naar de mogelijkheden.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• 'Waterrecreatie visie'   
• Inzicht geven in de kansen en ontwikkelpotentieel.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Stimuleren toerisme.
• Toegankelijkheid van het gebied.
• Verstevigen van het recreatieve routenetwerk

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• Water is een belangrijk thema in deze streek.
• Door een watervisie kan de identiteit nog meer versterkt worden. 
• Wat er uit de visie komt weten we nu nog niet.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Initiatieven die hier uit voortkomen moeten per definitie op eigen benen kunnen staan en in samenhang zijn met andere recreatieve netwerken/ondernemers.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Vervoer over water als aanvulling op het bestaande aanbod.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Vervoer over water is niet per definitie heel duurzaam.
  Hier kan wel de focus op gelegd worden.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Start onderzoek 2016.
• Oplevering 2017?
• Starten werkzaamheden 2017?

Doortrekken OV verbinding Waterbus naar Nieuwpoort/Schoonhoven

Initiatiefnemers:

• Gemeente Molenwaard

Beschrijving van het project:

• In samenwerking met Schoonhoven bezien of een rendabele Waterbusverbiding kan worden gerealiseerd tussen Kinderdijk en Nieuwpoort/Schoonhoven

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Projecten uit de Erfgoedlijn Oude Hollandse Waterlinie

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Bevorderen verbinding icon Kinderdijk met 'achterland', 
• Duurzaam vervoer (terugdringen automobiliteit), 
• Vergroten recreatief/toeristische waarde A&V

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. Water kan worden gezien als identiteit bepalend voor de streek.
2. Het inzetten van water als verbindend element versterkt de identiteit van de streek.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

1. Een business-case zal moeten worden gemaakt om een duurzame exploitatie in zicht te krijgen

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Het gaat hier om extra ontsluitingsmogelijkheden via OV over water.
• Het ontlast de bestaande infrastructuur van wegen.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Het terugdringen van de automobiliteit levert een duurzame bijdrage.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Nog niet bekend.

Beeldentuin aan Floris V pad

Initiatiefnemers:

• Kunstenaars Kolectief Abbekesdoel (KKA)
• Woordvoerder Jolanda Riedijk

Beschrijving van het project:

1. het aanleggen van een meer begaanbare pad tussen het binnenkomen en het verlaten van de beeldentuin in oprichting.
2. Het plaatsen van 3, mogelijk later 2 extra, fundaties voor de vaste beelden i.v.m. veiligheid.
   Bij grotere beelden(qua omvang) is dit noodzakelijk. Daarnaast het duidelijker maken van de routing. (dmv streek gebonden beplanting of anders)
3. Het verbinden met bestaande en komende Alblasserpoort projecten 

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Cooperatie Alblasserpoort: Stimuleren van de recreatieve wandelaar om de connectie te maken met de planeten route of vice versa .
• Dit stimuleert mogelijk ook bezoek aan natuur en vogelwacht alblasserwaard centrum

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Recreant wordt naar de plek toegetrokken o.a. door exposities
• Wandelaar en recreant kennis laten maken met beeldende kunst uit de omgeving
• Geen inbreuk doen op het bestaande polderlandschap maar het laten vervloeien van (Bio)kunst en natuur
• Het gebruik van het eeuwenoude wandel pad wordt meer gestimuleerd.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. Toename van recreatie in het groen in Zuid-Holland
2. Kunst aspect vergroten in de Albasserpoort
3. Het behoud van de biodiversiteit
4. De ontwikkeling en het behoud van waardevolle oude wandelpaden/plekken

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

1. Het KKA beschikt momenteel niet over voldoende middelen
2. Kunstenaars Kollectief a/d Abbekesdoel (K.K.A)en bewoners molenstomp waarborgen de ondersteuning van dit initiatief

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Samenwerking met andere projecten Albasserpoort

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Buiten de fundaties is er beoogd om alles zo ecologisch en streek gebonden te verwezenlijken

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

1. Start plan voor inrichting en uitvoering 2015
2. voorjaar 2016 Bomen/struiken aanschaffen en planten
3. Uitzetten pikketpalen fundaties
4. Plaatsen fundatie: midden 2016
5. verbinden fundaties dmv Paden tussen toekomstige beelden eind 2016 begin 2017