Merwedezone in bedrijf, industriële wandelroutes

Initiatiefnemers:

• Stichting Groene Hart, Erfgoedhuis Zuid-Holland,  historische verenigingen in Alblasserdam, Sliedrecht, Hardinxveld enz. 

Beschrijving van het project:

1. Water is het sleutelwoord in de steek. Kinderdijk met de molens, historische stad Dordrecht met zijn geschiedenis en de natuur van de Biesbosch worden verbonden door het water. Maar niets heeft de stedenbouwkundige structuur van een gebied zo bepaald als de scheepsbouw- en baggerindustrie in de Merwedezone (van Kinderdijk tot Hardinxveld). Water was de bron voor het ontstaan van het bijzondere industriële landschap, dat nog steeds bruist van de economische vitaliteit.  Met industriële wandelroutes kunnen toeristen dit industrieel erfgoed (her)beleven.

   Basis van dit project is de publicatie Merwedezone in bedrijf, die de SGH in 2008 uitgaf. Hierin wordt de opkomst beschreven van de scheepswerven, metaalnijverheid en baggerindustrie in de dijkdorpen Kinderdijk, Alblasserdam, Papendrecht, Sliedrecht en Hardinxveld-Giessendam. Verder is er in dat jaar een inventarisatie gepleegd van industrieel erfgoed in de Merwedezone in het kader van het PIEK (PIEK = Project Industrieel Erfgoed Kinderdijk e.o.). 

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• De Stichting Groene Hart heeft in de AV diverse routes aangelegd, zoals het Oude Hollandse Waterliniepad (Gorinchem-Schoonhoven), waterlinieommetjes (Gorinchem/Woudrichem, Leerdam), Vestingstedenroute Leerdam-Lingewaal. Er zijn nieuwe routes in voorbereiding, zoals Slagveldroute (Sluis/Ameide) en Struinpad Uiterwaarden Veersedijk (Molenwaard). Ook wordt er nagedacht over funeraire routes (historische begraafplaatsen en kerkhoven).en een zgn. donkenroute langs historische bewoningssporen. Deze routes zijn goed te combineren met wandelroutes langs industrieel erfgoed in de Merwedezone. 

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Het project draagt bij aan regionale identiteit (scheepsbouw, baggerindustrie en metaalnijverheid zijn typerend voor de vm dijkdorpen van de Alblasserwaard). En zijn ook cultuurhistorisch van belang (industrieel en technisch erfgoed in de vorm van oude bedrijfsgebouwen, sluizen, bruggen e.d.) 

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. Scheepsbouw, metaal- en baggerindustrie zijn typerend voor de Merwedezone en worden zelfs literair beschreven ("De Mannen van Sliedrecht"). Door deze toeristisch attractieve wandelroute worden een aantal doelstellingen bereikt:
   - beleven en ervaren:  Door wandelen en varen langs industrieel erfgoed kunnen bezoekers ontstaan en ontwikkeling van de watergebonden industrie ervaren
   - grotere bekendheid: de wandelroute  geeft een impuls aan de bekendheid van het industrieel erfgoed  bij het publiek en creëert hiervoor draagvlak
   - betere bereikbaarheid vergroot: door een koppeling van het project aan de waterbus kunnen wandelaars van buiten de regio  het gebied beter bereiken.
   - objecten verbonden:  de gewandelde route maakt samenhangen duidelijk, bijv. scheepsbouw – baggerindustrie
   Met als resultaat: Toeristen wandelen langs de rivier, langs overblijfselen van vroegere scheepsbouwers en baggeraars en langs nieuwe bedrijfsgebouwen met water als schakel tussen natuur, historie en industrie.
   Zo ontstaat meer waardering voor de minder ‘aaibare’ gebouwen van het industrieel erfgoed. Hierdoor wordt draagvlak gecreëerd en daarmee participatie en bereidheid voor het behouden en benutten (industrieel) erfgoed.
   Gebruik van nieuwe media (app) voor info in het algemeen en als educatiemiddel vergroot de kennis over industrieel erfgoed; wellicht worden leerlingen enthousiast om een technisch beroep te kiezen.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

1. Het draagvlak voor industrieel erfgoed is in Nederland nog steeds erg smal. De focus ligt op de molens van Kinderdijk, maar naar een verbinding met het industriële achterland wordt niet of nauwelijks gezocht; hierdoor laat men kansen liggen., want bezoekers vertrekken weer snel na het molenbezoek. Het is echter mogelijk om bezoekers vast te houden en de Merwedezone beter te promoten via industrieel erfgoed-routes

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• 
  

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Dit project kan volledig energieneutraal worden uitgevoerd; er zijn geen dure materialen voor nodig.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

1. voorjaar 2016 - Vooronderzoek / SGH, Erfgoedhuis ZH en Ahist.verenigingen vormen  een project comité, dat geschikte routes selecteert
2. Zomer/najaar 2016 - Voorbereiding. Er worden enkele geschikte routes uitgewerkt. Overleg met instanties (provincie, gemeenten,  enz.)
3. Voorjaar 2017: Start uitvoering van het project

Slobbengors

Initiatiefnemers:

• Erik Feenstra en Danielle Wijnen, Gemeente Papendrecht

Beschrijving van het project:

• Bij nieuwbouw van hoofdkantoor van Fokker op het Slobbengors, aan het drierivierenpunt, wordt het groen heringericht om het gebied beter toegankelijk te maken voor bijvoorbeeld wandelaars. 
• Het pad langs de rivier wordt verbonden met het groengebied erachter en het gebied wordt met aantrekkelijke verblijfsplekken verrijkt. Het groengebied wordt ook beter verbonden met de rivier.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Regionaal wandelroutenetwerk. Langs de rivier loopt een wandelroute die deel uitmaakt van het regionale wandelroutenetwerk dat in 2015 is aangelegd met subsidie van de Provincie Zuid-Holland. 
• Ook is er relatie met het project RiverArt dat deel uitmaakt van de Waterdriehoek. Doel is om met kunstwerken of landschapskunst de identiteit en aantrekkelijkheid van een gebied te verhogen. Stichting RiverArt richt zich de komende jaren op de rivier de Noord tussen Rotterdam en Dordrecht. 

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Recreatie. 
• Een bijzondere plek aan het drierivierenpunt, één van de parels uit de Ruimtelijke strategie Drechtsteden, wordt ontsloten voor recreanten.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• Het Slobbengors en het drierivierenpunt is een plek met ruimtelijke kwaliteit en die een deel van het verhaal van de ruimtelijke geschiedenis van de regio kan vertellen. 
• Het gebied achter de dijk wordt beter met de rivier verbonden, waardoor die oorspronkelijke verbondenheid beter herkenbaar wordt. 

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Met het bestaande plan kan slechts een deel van het Slobbengors worden heringericht. 
• Om het hele groengebied te verbeteren is meer budget nodig. 
• Na aanleg valt het project onder beheer van de gemeente.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Een unieke plek wordt met het wandelroutenetwerk ontsloten en verbonden met andere plekken in de Alblasserwaard.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Een bestaand groengebied wordt na herinrichting beter benut en wordt voor meer mensen van betekenis.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Bouwrijp maken november 2015 tot april 2016, 
• Technische aanpassingen gebied vanaf juni 2016 en inrichting park (deel van het gebied) laatste kwartaal 2017.

De onbegrensde mogelijkheden van het Water

In de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden gaat het veel over water. Het gebied dankt zijn bestaan aan ons gevecht tegen het water. Tegelijkertijd doen we heel veel met het water. Het water biedt nog veel meer kansen, vooral ook voor recreatie. Waterrecreatie is eigenlijk nog niet uitdrukkelijk ontwikkeld.

Ontwikkeling van recreatieve routes over de binnenwateren

Eén van de projecten uit de tweede gebiedsdeal voorziet in het aanleggen van een vaarroutenetwerk voor kanoërs. Voor de gemotoriseerde waterrecreant blijft de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden een nauwelijks toegankelijk gebied. Sliedrecht onderzoekt of op korte termijn een zwaaihaak gerealiseerd kan worden, zodat inwoners hun boot te water kunnen laten. Bij toekomstige ontwikkelingen, zoals dijkverzwaringen, wil Sliedrecht extra recreatieve voorzieningen inbrengen, zoals een permanente bootjeshelling.

Willen we werk maken van het openstellen van het gebied voor de motorrecreatievaart? Hoe verhoudt zich de particuliere gemotoriseerde recreatievaart tot de wens tot (zondags)rust? Zouden er mogelijkheden moeten zijn voor de huur van fluisterboten, kano’s en voor georganiseerde vaarexcursies? Zouden bezoekers aan Kinderdijk met een hop-on-hop-off-boot de streek ingetrokken kunnen worden?

Verbindingen over de buitenwateren

Ook het buitenwater biedt mogelijkheden voor het verder ontsluiten van het gebied. Gorinchem wil nagaan of een verbinding met de Waterdriehoek en Rotterdam mogelijk is. Tevens wil zij nagaan of een aanlegsteiger voor riviercruiseschepen een zinvolle investering is. En aan de noordzijde van het gebied liggen er mogelijkheden om de vaarverbinding naar Kinderdijk door te trekken naar Schoonhoven/Nieuwpoort.

Ook havenfaciliteiten krijgen de aandacht. Het Watertorenterrein in Nieuw-Lekkerland omvat een voormalige watertoren en een kleine insteekhaven. Conform de Structuurvisie Nieuw-Lekkerland en in relatie tot de herontwikkeling van Kinderdijk is de ambitie hier een recreatief knooppunt te realiseren. Daarvoor wordt gedacht aan: een nieuwe vaarverbinding naar Kinderdijk, een jachthaven, camperparkeren voor bezoekers Kinderdijk, kleinschalig kamperen, waterrecreatie met strand en bootjeshelling, horeca en meer natuur.

Naast bovengenoemde ontwikkeling in Nieuw-Lekkerland wordt ook nagedacht over het verbeteren van de havenfaciliteit in Nieuwpoort voor particuliere passanten.

Verbinding Vestingdriehoek - Waterdriehoek

Initiatiefnemers:

• Dhr. A.J. de Bruijn, Gemeente Gorinchem,
• overige deelnemers: Vestingdriehoek, Provincie Zuid-Holland, deelnemers Waterdriehoek en mogelijk provincie Noord-Brabant

Beschrijving van het project:

• Het realiseren van een reguliere (seizoensgebonden) veerverbinding tussen Zaltbommel, Gorinchem en Dordrecht. Hiermee worden twee sterke toeristische regio's aan elkaar gekoppeld:
  
  • De Waterdriehoek (Werelderfgoed Kinderdijk, Dordrecht en Nationaal Park De Biesbosch) en
  • de Vestingdriehoek (Slot Loevestein, Fort Vuren en de vestingsteden Woudrichem en Gorinchem).
• Dit geeft een impuls aan het bezoek van Waterdriehoek en Vestingdriehoek, maar door de verschillende afmeerplaatsen langs deze route ook aan de regio A/V.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• De koppeling tussen deze regio's wordt breder dan sec de verbinding over water. 
• Het maakt onderdeel uit van een sterk routenetwerk bestaande uit de verbinding over water, maar ook over de weg en per spoor via de Merwede-Lingelijn.
• Zie verder ook hetgeen vermeld bij het project 'Versterken van de marketing'.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Toerisme en daarmee ook de economie in de regio. 

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• Het versterkt de beleving van(af) het water. De rivieren vormen een onlosmakelijk onderdeel van de streek. 

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Dit initiatief kan een belangrijke motor vormen voor de verdere toeristisch-recreatieve ontwikkeling en profilering van de regio. 
• Een koppeling met de ontwikkeling in de drie regio's biedt investeringskansen, zowel fysiek als op het gebied van toeristisch/recreatieve product- en marktontwikkeling.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• In eerste instantie de fysieke ontsluiting van de streek. Het versterkt twee van de belangrijke toegangspoorten van de A/V en daarmee de tussenliggende regio.
• De ervaring van de al aanwezige veerdienst wijst uit dat een verbinding over water als aantrekkelijk onderdeel van routegebonden recreatie-activiteiten fungeert.
• Door deze verbinding uit te breiden, komt deze dichter bij de bewoners van de 3 regio's (Waterdriehoek, A/V en Vestingdriehoek).
• Dit verlaagt de drempel om er gebruik van te maken. Dit zal leiden tot een toename van het aantal bezoekers, zowel van buiten de A/V als de eigen bewoners.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Het stimuleert de recreatieve activiteiten per fiets of te voet. 

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Dit project wordt vanuit meerdere invalshoeken benaderd, waaronder openbaar vervoer over water.
• Zodra er vanuit de verschillende aanvliegroutes duidelijkheid is over de haalbaarheid, kan er snel worden gehandeld. 

Doortrekken OV verbinding Waterbus naar Nieuwpoort/Schoonhoven

Initiatiefnemers:

• Gemeente Molenwaard

Beschrijving van het project:

• In samenwerking met Schoonhoven bezien of een rendabele Waterbusverbiding kan worden gerealiseerd tussen Kinderdijk en Nieuwpoort/Schoonhoven

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Projecten uit de Erfgoedlijn Oude Hollandse Waterlinie

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Bevorderen verbinding icon Kinderdijk met 'achterland', 
• Duurzaam vervoer (terugdringen automobiliteit), 
• Vergroten recreatief/toeristische waarde A&V

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. Water kan worden gezien als identiteit bepalend voor de streek.
2. Het inzetten van water als verbindend element versterkt de identiteit van de streek.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

1. Een business-case zal moeten worden gemaakt om een duurzame exploitatie in zicht te krijgen

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Het gaat hier om extra ontsluitingsmogelijkheden via OV over water.
• Het ontlast de bestaande infrastructuur van wegen.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Het terugdringen van de automobiliteit levert een duurzame bijdrage.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Nog niet bekend.