Zwammen kweken op reststromen

Initiatiefnemers:

Stichting Blauwzaam

Beschrijving van het project:

Met dit project willen we een kleinschalige kwekerij realiseren waarin we op experimentele schaal zwammen kweken op verschillende reststromen uit de A5H. Deze kwekerij willen wij realiseren op de Avonturenboerderij Molenwaard in ‘attractievorm’, zodat we de kwekerij aantrekkelijk en toegankelijk maken voor publiek. We betrekken hierbij diverse stakeholders, zoals Wellantcollege De Bossekamp (zowel reststromen uit de organisatie als leerervaringsplekken voor leerlingen), deelnemers aan ‘Waarde in de Waard’ en het convenant, middenstanders uit de regio etc. Het resultaat is enerzijds een doorgerekende businesscase die inzichtelijk maakt of en op welke schaal een ‘echte’ kwekerij in onze regio rendabel is, waarin reststromen lokaal nuttig kunnen worden ingezet t.b.v. voedselproductie, lokale horeca lokaal geteeld voedsel kan opdienen en hoogwaardige compost lokaal kan worden ingezet door agrarische bedrijven (duurzame landbouw). Anderzijds creëren we met deze verkenning een kwekerij die bezocht wordt door een groot en breed publiek door de samenwerking met Van Hoorne Entertainment op de Avonturenboerderij. Bovendien leidt deze vorm van voedselproductie tot eiwitrijke vleesvervangers die veel milieuvriendelijker en gezonder zijn en laten we mensen op een leuke manier hiermee kennismaken door het lokale product (met het achterliggende verhaal) aan te bieden aan de regionale horeca.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

De eerdere verkenning Circulaire Economie en de verkenning Duurzame landbouw, korte ketens.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

Circulaire economie, duurzame landbouw, polderbeleving, betrekken van onderwijs, ondernemerschap, voedselverspilling, gezond voedsel, korte ketens.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

Met de educatieve attractie op de Avonturenboerderij zorgen we voor bewustwording van gezond en duurzaam geteeld voedsel en van het individuele handelingsperspectief van bezoekers. Indien het experiment slaagt kan dit een nieuwe vorm van agrarisch ondernemerschap in de streek mogelijk maken.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

Vanwege het experimentele karakter van dit project is financiële steun nodig. Het resultaat is een doorgerekende businesscase die inzichtelijk maakt of en op welke schaal een ‘echte’ kwekerij in onze regio rendabel is.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

Door een unieke educatieve attractie op de Avonturenboerderij die agrarisch ondernemerschap koppelt aan gezonde en duurzame voeding.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

Duurzaamheid en energieneutraliteit zijn 2 aspecten die in het project worden meegenomen.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

Onze aanpak bevat de volgende fases:

1. Voorbereidingsfase, waarin de kaders worden afgestemd en potentiële partners (waaronder leveranciers van reststromen en afnemers van zwammen) worden geïdentificeerd 
2. Ontwerpfase, waarin essentiële onderdelen van het experiment worden uitgewerkt 
3. Realisatiefase, waarin de benodigdheden voor het experiment worden gerealiseerd 
4. Experimenteerfase, waarin het daadwerkelijke experiment plaatsvindt 
5. Opleveringsfase, waarin de resultaten van het experiment worden gerealiseerd, de schaalbaarheid in kaart wordt gebracht en de haalbaarheid van het Proof of Principle wordt bepaald.

Verkenning 'Verbouwen van bouwmateriaal'

Initiatiefnemers:

Stichting Blauwzaam

Beschrijving van het project:

Het doel van de verkenning ‘Verbouwen van bouwmateriaal’ is om – in samenspraak tussen potentiële leveranciers en afnemers – zoveel mogelijk kansrijke en inspirerende ideeën te verzamelen voor circulair, agrarisch bouwmateriaal en hieruit twee concepten uit te werken die uitvoerbaar zijn in en passend zijn voor de A5H of die kunnen leiden tot mogelijke projectvoorstellen voor volgende gebiedsdeals.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

Verkenning Duurzame Landbouw (Wellantcollege, Sjaak Kreeft) en de reeds uitgevoerde verkenning 'Waarde in de Waard'.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

De concepten die uit deze verkenning voort moeten komen, dienen bij te dragen aan de volgende thema's: biodiversiteit, behoud van het landschap, verduurzamen van de lokale economie, agrarisch ondernemerschap, circulaire economie, duurzaam bouwen, betrekken van onderwijs. Dit zijn min of meer randvoorwaarden voor de verkenning.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

We willen in de verkenning nagaan welke streekeigen gewassen geschikt zijn als grondstof van bouwmaterialen en zo bijdragen aan het behoud van het polderlandschap en agrarisch ondernemerschap.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

Deze verkenning richt zich op een ontwikkelen van een nieuw concept. De bedoeling is om tentatieve ideeën om te zetten in concrete concepten. Die concepten moeten levensvatbaar zijn, d.w.z.: ze moeten praktisch en rendabel te maken zijn. Voor deze eerste fase is ondersteuning nodig.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

Als we erin slagen concepten te vinden die lokale ketens mogelijk maken tussen de agrarische sector en bouwsector, toont dit het vooruitstrevende en ondernemende karakter van de streek. Het draagt bovendien bij aan de vitaliteit en aantrekkelijkheid van de streek, omdat we hiermee het polderlandschap willen versterken.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

De uitvoering van de verkenning an sich is niet specifiek duurzaam of energieneutraal. De uitkomsten van de verkenning zouden in ieder geval duurzaam moeten zijn.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

1. Voorbereidende fase (projectorganisatie, werving en afbakening)
2. Analysefase (bestaande kennis en ideeën, onderzoeken, materiaalstromen- en analyse)
3. Creatieve fase (genereren van een palet ideeën op basis van materialen en productwensen)
4. Verdiepings- en opleveringsfase (uitwerken van de twee meest kansrijke ideeën tot concrete concepten en in presentatievorm delen van de uitgewerkte concepten en afronding)

Topsloten

Initiatiefnemers:

Den Hâneker

Beschrijving van het project:

In dit project worden 20 grondeigenaren (boeren) gevraagd om 3 jaar lang mee te werken om op hun bedrijf één topsloot te realiseren. De topsloot is een sloot die ecologisch gezond is en verscheidenheid aan water- en oevergebonden organismen (planten en dieren) laat zien. De biodiversiteit en de waterkwaliteit  moet aantoonbaar zijn toegenomen. De deelnemers kunnen ieder op hun eigen manier een aantal maatregelen uitvoeren in het beheer. Van elkaars aanpak kunnen ze leren en het kan inspirerend werken voor andere boeren en voor het Waterschap. Daarmee kunnen de agrariërs laten zien dat ze op deze manier naast de agrarische activiteiten ook een significante bijdrage kunnen leveren aan de waterkwaliteit en de agrarische biodiversiteit.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

Samenwerking met de boeren en WSRL . Den Hâneker wil de mogelijkheden voor groenblauwe diensten verder onderzoeken en uitwerken. Een belangrijke nieuwe stap kan zijn om de fijnmazige structuur van sloten, die al aanwezig is, te benutten voor natuurontwikkeling en versterking van de biodiversiteit. Dat vraagt inzet en creativiteit van de betrokken landeigenaren (meestal de boeren). Dit project daagt de agrariërs uit om zelf een topsloot te realiseren. Voor het Waterschap is het de uitgelezen mogelijkheid om verbetering van de waterkwaliteit (KRW doelstellingen) te realiseren.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

Sportvisserij, schoon water voor Kaderrichtlijn Water (WSRL), recreatieve beleving voor bewoners en bezoekers,  voorbeeld voor groenblauwe diensten, agrarische biodiversiteit,   imagoversterking boeren,   

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

In dit plan blijft het verkavelingspatroon intact en wordende natuurwaarden te versterkt bij volledig agrarisch gebruik. Ecologische sloten met schoon water en kleurrijke oevers versterken het imago van het weenweidelandschap en van de boeren.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

Agrarisch natuurbeheer kent vele kanten. Het weidevogelbeheer is afgelopen jaren uitgewerkt in een subsidiestelsel  met een pakket van maatregelen in het gebiedsplan, waar het Gebiedscollectief verantwoordelijk voor is. Het uitgebreide slotenstelsel in het veenweidegebied heeft zeer veel mogelijkheden om een nieuwe tak van agrarisch natuurbeheer te worden in een gebiedsbrede aanpak. Hiervoor moet eerst in voorbeeldprojecten duidelijk worden wat de gewenste aanpak is en welke mogelijkheden er allemaal liggen en welk resultaat het geeft.   

Als dit project positief uitpakt kan het uitgerold worden in andere polders en gebieden, in samenwerking met de boeren, Waterschap Rivierenland en Provincie ZH (en mogelijk andere partijen). Het kan als voorbeeld dienen bij invulling van Deltaplan Water en van de  Leefgebiedenbenadering als vorm van groenblauwe diensten.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

Het worden voorbeeldsloten, die inspirerend kunnen zijn voor de andere boeren om na te volgen en voor WSRL hoe ze meer boeren kunnen inspireren en daarmee hun KRW-doelstellingen te halen. Burgers en recreanten kunnen het bezoeken en met  voorlichting kennis maken met de natuurwaarden die op deze wijze gerealiseerd worden.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

Hoge agrobiodiversiteit en schoon water zijn belangrijke kenmerken van een gezonde bedrijfsvoering in de landbouw. Als in het gebied elke polder zorgt dat het water langer vastgehouden kan worden (grotere waterberging) en het water schoon wordt, levert dat een belangrijke bijdrage aan de doelstelling van Kaderrichtlijn Water en aan de versterking van de biodiversiteit in het gebied. Juist op langere termijn komt dat de duurzaamheid en de leefbaarheid ten goede.        

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

looptijd 3 jaar, met onder meer de volgende activiteiten: randvoorwaarden eenduidig formuleren; werving deelnemers; natuurmeetlat opstellen; opstellen plan van aanpak; Financiering van het pakket van maatregelen; 0-situatie meten en rapporteren; uitvoering maatregelen; monitoring en rapportage;

Erfafspoeling bij agrarische bedrijven

Initiatiefnemers:

Den Hâneker

Beschrijving van het project:

In de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden zijn veel melkveehouderijen. Door de schaalvergroting die al vele jaren plaatsvindt, zijn de bedrijven steeds groter geworden. Grotere stallen en veel erfverharding voor de vrachtwagens die de bedrijven bezoeken (melk, voer). Het hemelwater wordt in de meeste gevallen direct afgevoerd naar het oppervlaktewater, de naastliggende sloot. Vervuiling spoelt dan mee de sloot in en heeft een negatief effect op het oppervlaktewaterkwaliteit. In de nabije toekomst zullen de eisen voor de afvoer naar de sloot worden verscherpt door het Waterschap. Door na te gaan hoe vervuiling van het afspoelwater kan worden voorkomen en maatregelen te nemen om lichte vervuiling eerst te reinigen voordat het definitief in het oppervlaktewater terecht komt, wordt en flinke bijdrage geleverd aan het schoonhouden van het leefmilieu. Door een scan te maken van de situatie op het agrarisch bedrijf en een plan op te stellen en uit te voeren gericht om deze vorm van vervuiling tegen te gaan, wordt proactief opgetreden om aan toekomstige eisen te voldoen. Ook kan worden nagegaan of en hoe dit water hergebruikt kan worden. Het is en goede vorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het doel is om een start te maken met een 20-tal agrarische bedrijven en ervaring o te doen met deze aanpak.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

Samenwerking met de boeren, gemeenten , WSRL en LTO . Den Hâneker  heeft als doelstelling het agrarisch natuurbeheer bij agrariërs  en particulieren. WSRL heeft een waterkwaliteitsdoelstelling (KRW), waarbij vervuiling bij de bron tegengegaan moet worden.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

Schoon water voor Kaderrichtlijn Water (WSRL), voorkomen van watervervuiling aan de bron, maatschappelijk verantwoord ondernemen door agrarische bedrijven, imagoverbetering van boeren.   

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

-

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

Dit project is de eerste fase  om bij alle agrarische bedrijven de vervuiling door erfafspoeling aan de bron aan te pakken en hergebruik te stimuleren.  Hier willen we ervaring me opdoen hoe dat op een verantwoorde manier kan gebeuren Dit vraagt kennis, instructie en motivatie op verschillende niveaus, bij boeren en het Waterschap..

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

De agrarische bedrijven zijn de economische pijlers voor het buitengebied van de A-V. Met dit project wordt invulling gegeven aan een onderdeel van maatschappelijk verantwoord ondernemen door agrarische bedrijven en draagt zo bij aan imagoversterking van deze sector. Een goede PR is daarom ook een belangrijk onderdeel van dit project.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

Door vervuiling van het oppervlaktewater te voorkomen door gerichte maatregelen bij de erfafspoeling wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan duurzaam omgaan met en hergebruik vant zoet water.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

looptijd 2,5 jaar, met onder andere gegevens van WSRL en LTO vertalen; mogelijkheden helofytensloot uitwerken; deelnemers werven; bedrijfswaterplan opstellen; kosten berekenen per deelnemer; realiseren maatregelen; Berekening van kosten project;

Consortium Slingelandse Plassen

Initiatiefnemers:

• 
  

Beschrijving van het project:

1. 
   

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• 
  

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• 
  

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. 
   

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

1. 
   

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• 
  

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• 
  

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

De Tuinen van Landgoed Everstein

Initiatiefnemers:

• Stichting Vitaal Dorp, Everdingen

Beschrijving van het project:

• Realiseren van een ecologische moestuin ten behoeve van de voedselvoorziening van het dorp.
• Inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Overige moestuin initiatieven.
• Overige initiatieven voor ecologisch beheer.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Sociale cohesie in Everdingen
• Korte ketens

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• Toepassing van streekeigen gewassen

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Behoefte aan kennis, vakmanschap en geldelijke middelen om dit van de grond te krijgen

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Verwerven landelijk bekendheid
• Tuin is open voor bezoek

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• In de opzet van de Tuin worden de principes van ecologisch beheer toegepast.
• De Tuin wordt zelfvoorzienend opgezet.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Start 2016

Kansen voor infranatuur in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden

Initiatiefnemers:

• Anthonie Stip, De Vlinderstichting, Blauwzaam

Beschrijving van het project:

• Voor verschillende partijen uit de regio is inzichtelijk hoe biodiversiteit rond infrastructuur gewaarborgd kan worden.
• Tevens is duidelijk welke effecten deze inrichtings- en beheermaatregelen hebben op een breed spectrum aan biodiversiteit en hoe dit vervolgens in de PR en communicatie ingezet kan worden.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Prachtlint
• Beheerconvenant Prachtlint 

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• infrastructuur, 
• regionaal verwerken van bermmaaisel 
• duurzaamheid, 
• toerisme, 
• recreatie

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• Dit project laat zien dat samenwerking tot meerwaarde voor alle partijen leidt.
• Ook geeft het een impuls aan de kleurrijkheid van de streek.
• We lossen knelpunten op voor natuur en biodiversiteit rond infrastructuur en zoeken naar werkbare en praktisch uitvoerbare oplossingen hiervoor.
• Tevens dient dit project als een voorbeeld voor de rest van Nederland (denk aan behaalde resultaat van beheerconvenant Prachtlint), wat binnen de Green Deal Infranatuur van De Vlinderstichting ook met relevante landelijk opererende partijen gedeeld kan worden.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Eerste stappen voor dit project zijn gezet binnen het Beheerconvenant voor het prachtlint (ondertekend 10/12/2015). Daarin staat echter ook uitbreiding van het prachtlint verwoord.
• Dit project voorziet in die uitbreiding van het oppervlak aan kleurrijke bermen en dijken, ingericht en beheerd op een manier die biodiversiteit in de streek ten goede komt.
• Bij partijen uit de streek lijkt echter nog enige weerstand te zijn om hiermee aan de slag te gaan.
• Dit project beoogt om deze knelpunten op te lossen, zodat meer partijen met overtuiging meedoen aan het beheerconvenant en het prachtlint.
• Continuïteit wordt gewaarborgd door het project integraal en in samenhang met andere projecten te zien, zoals Prachtlint, Beheerconvenant Prachtlint en de (landelijke) Green Deal Infranatuur.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Zie hierboven (Green Deal Infranatuur - landelijke exposure van een goed voorbeeld).
• Ook werkt het project aan een kleurrijke streek, wat recreatie in de streek kan bevorderen.
• Tenslotte biedt het project ook perspectief tot het vermarkten van een product uit de streek, namelijk maaisel uit het Prachtlint (stroom maaisel moet eigenlijk groter om tot rendabele exploitatie te komen en dit project kan hierin voorzien)

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Op dit moment geen idee, wordt later concreet bij de exacte invulling

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Dec 2015 - Jan 2016: planvorming
• Mrt - mei 2016: betrekken stakeholders
• Jun - aug 2016: start pilot(s)
• 2017: uitvoering pilots en monitoring effecten biodiversiteit
• Eind 2017: oplevering
• Bij concretisering project wordt dit schema verder ingevuld (na overleg met Gerard)

Aquaponics

Initiatiefnemers:

• Roeland Buijsse, Gino Smit van Wellantcollege, Youmanitas

Beschrijving van het project:

• Wellantcollege heeft een Aquaponics omgeving in de vestiging in Rotterdam staan.
• Wij willen samen met Youmanitas, ondernemer in Aquaponics, ook aquaponics onderbrengen in Gorinchem.
• Aquaponics is een viskweeksysteem waarbij de afvalstoffen van de vissen worden gebruikt als plantenvoeding.
• De planten zuiveren het water. op deze manier is er sprake van een gesloten systeem.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Projecten op het gebied van duurzaamheid

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Innovatie
• Aquaponics heeft allerlei onderzoekselementen en er zijn experimenten mogelijk waar het gaat om het gebruik van soorten vis en planten.
• Verder heeft een een economisch element om te kijken of het rendabel gemaakt kan worden.
• Wellantcollege heeft een internationale verbinding met een school in Spanje.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• Past goed bij de streek, is een innovatief, duurzaam concept.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Er is geen financiële ondersteuning nodig.
• Gaat vnl om een locatie waar Aquaponics kan worden neergezet

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• nvt

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Is een gesloten circuit.
• Gaat om hergebruik water.
• Met Aquaponics wordt geëxperimenteerd in Rotterdam.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• We kunnen dit concept verplaatsen naar Gorinchem als er een ruimte beschikbaar is.

Geen Tak de Streek Uit

Initiatiefnemers:

• Wellantcollege, Peter de Wit, Energiecoöperatie de Knotwilg, Jos van Oosten.

Beschrijving van het project:

1. Naar aanleiding van de intentie van de Gemeente Gorinchem om het Stadhuis op Energie uit houtige biomassa te verwarmen en te koelen is in 2014 door de Energiecoopratie De Knotwilg het initiatief genomen om zoveel mogelijk en zo duurzaam mogelijk de houtsnippers uit de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden te gaan verzamelen.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Alle projecten die bomen aanplanten, dan wel de bestaande houtopstand duurzaam willen beheren.
• Prachtlint
• Regioleren
• Knotploegen
• Onderhoud en exploitatie Grienden

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Biodiversiteit
• Energieneutraliteit, beperking CO2 uitstoot, Duurzaamheid
• Onderwijsvernieuwing: Rol Wellantcollege is het doen van praktisch onderzoek en het ondersteunen van de logistiek. 

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• A-V is bij uitstek een gebied waarin duurzaamheid een grote rol speelt.
• Het is een rustiek gebied met kenmerkende landschappelijke waarden die we willen behouden. Juist op het gebied van landschappelijke waarde passen experimenten zoals deze.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Project loopt al. 
• Het gaat om uitbouwen en voortzetten van een reeds succesvol initiatief.
• Wellantcollege brengt het in specifiek voord de rol van Wellantcollege in het geheel.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Mensen kennis laten maken met de facetten van houtstook als alternatieve energiebron.
• Ook Inholland bij betrekken.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Doel is verduurzaming

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Hangt af van de voortgang van het totaalproject