Historische haag langs Gorcumse Vestingwal

Initiatiefnemers:

Gemeente Gorinchem in samenwerking met de klankbordgroep Vestingplan.

Beschrijving van het project:

De meidoornhaag volgt aan de voet van de vesting de scherpe vorm van de vesting met bastions. Aan weerszijden van de haag is een vrije ruimte. Deze zones zijn bedekt met gras en zijn voldoende breed om de haag en de lage natuur goed te kunnen onderhouden. De zone tussen de voet van de vesting en de meidoornhaag is ruimte om te struinen.

Voor de meidoornhaag kiezen we voor een inheemse soort: de eenstijlige meidoorn - crataegus monogyna. Incidenteel kan aan de meidoorn de sleedoorn worden toegevoegd – de prunus spinosa. Ecologisch gezien is dit interessant, de haag zal weerbaarder zijn tegen negatieve invloeden van buitenaf en het geeft een fraai beeld tijdens het bloeiseizoen. Aanplant van de meidoornhagen aan de Oostgracht zal gefaseerd uitgevoerd moeten worden.

Naast het vestingpad bovenlangs is het interessant aan de voet van de wal, langs de stadsgracht te kunnen lopen, een struinroute. Aan de Oostgracht kan deze struinroute worden gebruikt. Momenteel is de inrichting rommelig. In het Vestingplan wordt, door het inzetten van meidoornhagen, een duidelijke zonering aan de voet van de vesting beoogd. De ruimte tussen walmuur of voet van de vesting en de meidoornhaag is de struinroute. Deze route is ondergeschikt, wordt niet verhard maar met gras ingezaaid.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

Dit project heeft een sterke relatie met het Vestingplan van Gorinchem, een visie op de ontwikkeling van de vestingwallen.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

Toerisme, cultuureducatie, cultureel erfgoed, sport, biodiversiteit.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

De vestingsteden zijn de iconen van de Nieuwe en Oude Hollandse Waterlinie, een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van Nederland en die van de streek. De meidoornhagen hebben een historische functie: ze werkten als natuurlijk prikkeldraad voor vijandige troepen. Dit verhaal wordt vervolgens verteld door onze vestinggidsen en tijdens de Waterliniedagen aan schoolkinderen.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

Het Vestingplan is een uitvoerige visie met veel plannen die veel kosten. Wij kunnen dit niet zonder subsidie van derden realiseren.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

Door een extra route langs de onderkant van de vesting te realiseren.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

De duurzaamheidsrichtlijnen omtrent inkoop zijn van toepassing op de aanbesteding van dit project.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

Ontwerpfase is af, we zijn toe aan de aanbesteding. De planning is dat de aanplant plaatsvindt in oktober/november.

Waterliniepad 2.0, Tussen Vesting3hoek en Twin Cities

Initiatiefnemers:

Stichting Oude Hollandse Waterlinie

Beschrijving van het project:

Het Oude Hollandse Waterliniepad is in 2011 aangelegd en inmiddels op een aantal punten verouderd; wij willen het actueler maken en moderniseren. Ook willen wij met het pad de Vesting3hoek (Gorinchem/Woudrichem/Loevestein) verbinden met de Twin Cities (Schoonhoven/Nieuwpoort).

Het Waterliniepad 2.0

• wil digitaal aanhaken bij bestaande wandelroute netwerken, andere wandel apps, NS wandelingen en GPS tracks
• wordt gekoppeld aan promotieprogramma's van Vesting3hoek en citymarketing Twin Cities
• beschikt over beter kaartmateriaal, wandelgidsen, flyers
• verzorgt wandelarrangementen en andere vormen van actieve vermarkting in overleg met horecarecreatie-ondernemers
• onderzoekt mogelijkheden voor meer beleving en recreatie (Slingelandse Plassen?) en fysieke ingrepen (bijv. peilschalen, kilometerpalen) i nafstmeming met het kunstproject De verbeelding van de waterlinie

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

Eerder ingediende projecten zoals de Historische themaroutes funerair en industrieel erfgoed. Verder de initiatieven voor de Vestign3hoek en Citymarketing Twin Cities.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

Door het middengebied tussen Gorinchem en Schoonhoven beter op de kaart te zetten kan het project bijdragen aan versterking lokale economie, toerisme en recreatie.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

De wandelroute voert langs (verdwenen) kastelen, molens en monumentale boerderijen en vestigt de aandacht op cultuur en landschap in de Alblasserwaard. Daarmee wordt de identiteit van de streek versterkt.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

De Stichting Oude Hollandse Waterlinie - waarvan alle vestingsteden en inundatiegemeenten in de AV lid zijn - onderhoudt en beheert al sinds 2011 de waterlinieroutes. De continuiteit is daarmee verzekerd, ook voor de langere termijn.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

Met het waterliniepad wordt het gebied niet alleen fysiek ontsloten , maar door de promotie (op websites, social media, in publicaties enz.) wordt de bekendheid van het gebied vergroot.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

Voorzover wij kunnen nagaan is het project energieneutraal.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

Na goedkeuring van het project wordt het project nader afgestemd en ingevuld met de betrokken gemeenten (m.n. Molenlanden) en wordt nog in 2019 gestart met de uitvoering.

Vrijkomende agrarische bebouwing (VAB)

Initiatiefnemers:

Stichting Boerderij & Erf: Dick de Jong

Beschrijving van het project:

Hoewel dit ogenschijnlijk niet zo lijkt, is het geven van een nieuwe bestemming aan ruilverkavelingsboerderijen iets heel anders dan de andere boerderijen in de kernen en linten, die leegkwamen te staan te staan ten gevolge van de ruilverkaveling, meer dan een halve eeuw terug en in de tijd daarna. Dat heeft ook alles te maken met het feit dat de economie zich heeft ontwikkeld. Hierdoor zijn waarden en prijzen heel anders dan vijftig jaar terug.

Bovendien speelt een rol dat overdracht en verkoop van ruilverkavelingsobjecten aan derden voor de verkoper veelal bedoeld is als een vorm van pensioen. Het is voor de boer vaak de enige oude dag voorziening.

In het kader van de schaalvergroting is het bij een stoppend boerenbedrijf veelal wel mogelijk om de landerijen te verkopen. Daarmee wordt de waarde van de boerderij met de bijgebouwen en het erf echter een blok aan het been. Meestal geldt voor een dergelijk onroerend goed slechts een agrarische bestemming, die zonder land omheen niet meer uit te voeren zal blijken.

Mede in aansluiting op de afstudeerrapportage ‘De toekomst van Vrijkomende agrarische bebouwing in de Alblasserwaard’ willen wij ons de komende tijd gaan toeleggen op de realisatie van de daarin gegeven adviezen:

1. Verruiming bepleiten van het gemeentelijk beleid, waardoor er meer mogelijkheden ontstaan om de vrijkomende agrarische bebouwing een herbestemming te kunnen geven. Uiteraard met bewaking van de agrarische functie en de daarbij behorende landelijke omgeving.
2. De thans uitgesproken verwachting nader bestuderen en komen tot een prognose, aan de hand waarvan feitelijke activiteiten kunnen worden ondernomen. Een onderzoek waarbij alle agrariërs in de streek worden benaderd is hierbij een noodzaak.
3. Mogelijkheden en voorbeelden van herbestemming bedenken en uitwerken, die in dit onderhavige geval kunnen leiden tot de gewenste resultaten. Deze kunnen van allerlei aard zijn, waardoor het wenselijk is om ook beleidskaders te bepalen inzake wat wel kan en wat moet worden vermeden.
4. Projectontwikkelaars, makelaars, aannemers en anderen, die op de een of andere wijze betrokken zijn of raken bij de leegkomende agrarische bebouwing, voorzien van informatie, zodat zij op de ontwikkelingen van het moment direct kunnen inspelen.

Zaken die hierbij een bepalende rol kunnen spelen komen mede uit een drietal door het Gebiedsplatform gehouden informatieavonden en enkele daaruit voortvloeiende gesprekken in klein comité. Genoemd kunnen worden:

• (Beleids)kaders en mogelijkheden in beeld brengen. 
• Handvatten aanreiken.
• Verrommeling van het landschap en de erven voorkomen. 
• Behouden van het karakter van de streek. 
• De benodigde financiële middelen laag houden, zodat er ruimte blijft voor rendabele investeringen. 
• Landschappelijke waarden behouden. 
• Maatwerk toepassen.

Het agrarische landschap van Alblassewaard - Vijfherenlanden

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

Er zijn links met een aantal andere projecten uit het programma Groen Verbindt, maar de tijd is mede gezien de noodzaak snel tot een plan indiening te komen op dit moment te kort om hier gedetailleerd op in te gaan. Die uitwerking moet nog plaatsvinden.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

LTO Noord, eigenaren en gebruikers van de betreffende boerenbedrijven, lokale overheden, projectontwikkelaars, aannemers, architecten, ontwerpers ruimtelijke ordening enzovoort.
Alle doelgroepen, ouderen, jongeren, mensen met een beperking, recreanten, toeristen, werkzoekenden, lokale detailhandel, scholen en feitelijke alle streekbewoners.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

Het aantal boederijen in AV wordt geschat op tenminste 1.400 en zij vormen met elkaar de basis van het huidige unieke landschap. Een prachtig veenweidelandschap met weilanden, sloten, bebouwingslinten, tiendwegen en ruilverkavelingswegen. Zo dicht bij de Randstad gelegen dat het een bijzondere aantrekkingskracht heeft op de recreant uit de zich steeds opdringende stedelijke westelijke en zuidelijke rand. Met dit project wordt er gekeken naar het behoud van dit boerenlandschap.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

Het vormt een voorbeeld voor de toekomst in de eigen omgeving en in de rest van Nederland en mogelijk daar buiten.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

Aantrekken ondernemers van elders, bedienen van het gebied buiten de streek door ondernemers in de streek, die in de vrijkomende locaties activiteiten gaan ontplooien en het bieden van kansen en mogelijkheden aan recreanten en toeristen uit de verstedelijkte rand rond de streek. Hierbij kan ook worden gedacht aan uitvoeringen en optredens in het gebied met voldoende gratis parkeergelegenheid en zonder fileproblemen.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

Dat zal in de projectonderdelen worden meegenomen.

De stappen voor realisatie van dit project zijn: 

Dit onderdeel kan pas worden ingevuld als er duidelijkheid is over het al dan niet toekennen van een financiële bijdrage. Die bijdrage is namelijk nodig wil de totale financiering rond komen.
Het uitgangspunt is dat het project pas van start zal gaan als vervolgens de aanvraag definitief is ingediend en alle andere voorafgaande zaken zijn gerealiseerd.

Inpassing Glasfabriek en Grondstoffenleverancier in Glasroute Leerdam

Initiatiefnemers:

·       Glasfabriek O-I Manufacturing Netherlands bv en Buijs Leerdam bv, in samenwerking met Historische Vereniging Leerdam en gemeente Leerdam.

Beschrijving van het project:

·       Voor de beschrijving van dit project is gebruik gemaakt van de informatie van de gemeente Leerdam over het project Glasroute Leerdam.

‘Glasstad Leerdam is één van de toeristische iconen van de regio Alblasserwaard – Vijfheerenlanden. Het Nationaal Glasmuseum en de Glasblazerij trekken jaarlijks vele toeristische bezoekers naar Leerdam. De aantrekkingskracht van de Glasstad is groot en dat biedt vele kansen voor het achterliggende gebied waar volop kan worden gerecreëerd in een prachtige natuurrijke omgeving.

Het probleem is echter dat het eerste contactmoment tussen Leerdam en de toerist niet klopt. De toerist ziet bij de parkeerplaatsen langs de Glasattracties in Leerdam een openbare ruimte met een duidelijk onvoldoende kwaliteit. De Glasindustrie en aanverwante industrie (grondstoffenleverancier) zorgen voor een bij het thema Glas passende industriële omgeving maar de buitenruimte is van te lage kwaliteit. De prachtige rivier de Linge en de landschappelijke waarden van de natuur in de regio AV liggen verscholen achter de buitenruimte en de glasattracties. De toerist krijgt daardoor een te negatief beeld van de landschappelijke kwaliteit die Leerdam en de regio te bieden heeft.

Met het project Glasroute Leerdam wil de gemeente Leerdam de openbare ruimte tussen alle glasattracties verbeteren zodat een wandelboulevard ontstaat met landelijke allure. Het eerste deel van de Glasroute Leerdam is nu met succes gerealiseerd, met financiële hulp uit de eerste gebiedsdeal, en dat heeft geresulteerd in een landschappelijke verfraaiing van de buitenruimte tegenover de ingang van de glasfabrieken en de kristalwinkel van Royal Leerdam Crystal. Maatschappelijk is het eerste project Glasroute Leerdam een groot succes geworden dankzij de geslaagde crowdfundingsactie voor het herplaatsen van het kunstwerk De Glazen Toren van Willem Heesen’.

·       Met het project Landschappelijke inpassing Glasfabriek en Grondstoffenleverancier in Glasroute Leerdam gaan wij, Glasfabriek O-I Manufacturing Netherlands bv en Buijs Leerdam bv, samen met de Historische Vereniging Leerdam en de gemeente Leerdam aan de slag met het verfraaien van de grens tussen onze bedrijfsterreinen en het ernaast gelegen Dijkpark dat in maart 2016 wordt opgeleverd.

De landschappelijke inpassing bestaat uit het vervangen van de bestaande, sterk verouderde, hekwerken van onze bedrijven. De hekwerken hebben als functie om de grenzen van onze bedrijven te bewaken en af te schermen. De bestaande hekwerken worden vervangen door parkhekken zoals geadviseerd door het landschapsarchitectenbureau Feddes & Olthof uit Utrecht die het ontwerp voor de Glasroute Leerdam heeft opgesteld.

Het parkhek wordt vervolgens verfraaid met canvas-doeken waarop foto’s te zien zijn van de geschiedenis van 250 jaar Glashistorie. Hiervoor nemen wij contact op met de Historische Vereniging Leerdam. Op de volgende pagina geven wij met 2 foto’s aan wat de bedoeling is.

Foto links

Parkhek met canvas-doeken met afbeeldingen van de historie van 250 jaar Glas in Leerdam, langs het terrein van glasfabriek O-I Manufacturing Netherlands bv.

Foto rechts

Parkhek met canvas-doeken met afbeeldingen van de historie van 250 jaar Glas in Leerdam, langs het terrein van Buijs Leerdam bv (grondstoffenleverancier voor de glasfabrieken).

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

·       Met dit project willen wij de gemeente Leerdam ondersteunen bij het afronden van de eerste fase van het project Glasroute Leerdam. De eerste fase, het Dijkpark met De Glazen Toren, is uitgevoerd met behulp van de eerste gebiedsdeal. Als Glasfabriek O-I Manufacturing bv en Buijs Leerdam bv hebben wij gezamenlijk het initiatief genomen om de hekwerken langs onze bedrijfsterreinen een kwaliteitsimpuls te geven die past bij het Dijkpark

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

·       Samenwerking Bedrijfsleven met gemeente Leerdam en partners

·       Recreatie en Toerisme.

·       Kunst & Cultuur / Historie 251 jaar GLAS in Leerdam.

project versterkt de identiteit van de streek door:

1.     Het verfraaien van het icoon Glasstad Leerdam.

2.     Het verbeteren van het eerste contactmoment tussen de toerist en de regio AV door direct de landschappelijke kwaliteit van het achterliggende gebied te tonen bij aankomst in Glasstad Leerdam.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

1.     Als Glasfabriek O-I Manufacturing Netherlands bv en Buijs Leerdam bv beschikken wij over een bestaand hekwerk dat in functie voldoet en technisch gezien jaren meekan. Wij willen graag de gemeente ondersteunen bij de ontwikkeling van de Glasroute Leerdam en zijn bereid om te investeren in kwalitatief meer hoogwaardige hekwerken zodat onze bedrijven landschappelijk beter kunnen worden ingepast in het Dijkpark. Een financiële bijdrage aan deze kwaliteitsimpuls hebben wij nodig om deze kwaliteitsslag te kunnen financieren.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

·       Landschappelijk inpassen van Glasfabriek O-I Manufacturing Netherlands bv en grondstoffenleverancier Buijs Leerdam bv in Glasroute Leerdam.

·       Dat de bezoekers van onze bedrijven zien dat de glasfabriek en de grondstoffenleverancier industriële kenmerken zijn het beeld van Glasstad Leerdam versterken.

·       Dat de toerist en de bezoeker van onze bedrijven niet alleen de natuurrijke omgeving van het Dijkpark en de Linge herkent maar ook direct een goed en positief beeld krijgt van de aan de natuur grenzende bedrijfsterreinen.

project is duurzaam/energieneutraal doordat:

·       De hekwerken van onze bedrijfsterreinen zijn momenteel verouderd en zullen na vervanging door parkhekken, met afbeeldingen van 251 glashistorie, kwalitatief sterk zijn verbeterd en aansluiten bij het project Glasroute Leerdam.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

·       Definitieve keuze maken uit het aanbod aan parkhekken, met als basis het ontwerp van landschapsarchitectenbureau Feddes & Olthof.

·       Samen met Historische Vereniging Leerdam realiseren van de canvas-doeken met historische afbeeldingen van 251 jaar GLAS in Leerdam.

·       Project kan eind 2016 worden gerealiseerd.

Handboek van de Waard

Handboek voor de Waard

Als kunstenaars zouden wij een creatieve belevingslaag over het gebied heen willen leggen. Door op een interactieve manier input te gaan verzamelen willen wij een,  analoog en digitaal, Handboek voor de Waard gaan maken. Dit document geeft op een creatieve manier zicht op de aard van de waard en diversiteit aan belevingslagen. Het pretendeert niet volledig te zijn maar zoomt op verrassende wijze in op het leven en landschap van de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden.

Het wil daarmee zowel zijn bewoners verheffen tot het ambassadeurschap alsmede nieuwkomers en toeristen enthousiasmeren om persoonlijk de Aard van de Waard  te komen te onderzoeken, te proeven en te beleven.

De Aard van de Waard wordt middels een aantal invalshoeken in kaart gebracht:

Per hoofdstuk gaan de kunstenaars steeds op pad. Zij reizen( lopend, per kano, met de fiets of paardenkoets) door de waard om op zoek te gaan naar de Aard van de Waard:

- Cultuur en erfgoed

- Geschiedenis en wetenswaardigheden

- Lokale, bijna vergeten, anekdotes

- Landschaplezen (wat vertelt het landschap ons?)

-   De menselijke maat in de beleving

-   mogelijkheden om verbindingen te leggen met en tussen Waardbewoners en de Waard

-   dit alles zichtbaar en beleefbaar maken

-   zowel individueel, gezamenlijk als samen met Waardbewoners

Ontmoetingsmomenten en evenementen, al dan niet georganiseerd, zullen een belangrijk onderdeel zijn van de reis door de Waard.

Een thematische opzet zou als volgt kunnen zijn:

De ondernemende waard:

Tekstueel deel met bijvoorbeeld een verhaal over de ondernemersgeest. Werkgevers en ondernemers aan het woord.

Fotografische inventarisatie van allerlei mogelijke alternatieven verkoopstalletjes (pompoen, noten, peren te koop), enz.

Kaart met locatie aanduidingen.

evenement: met (Blauwzaam?) ondernemers op pad langs diverse verkoopstalletjes, discussie / presentaties / workshops over lokaal ondernemerschap, proeverij, diner of lunch van streekproducten bereid door lokale ondernemers. Partijtje (boeren-) golf? Wat is de eigen kracht van de Ondernemende Waard?

De gastvrije waard:

Tekstueel deel met een verhaal over de gastvrijheid. Groot- en kleinschalige vertegenwoordigers van het toerisme aan het woord.

Fotografische inventarisatie van picknickplekken, schuilplekken, Gastvrije Gorcumers, Vrienden op de Fiets, enz.

Kaart met locatie aanduidingen.

evenement: met Waardbewoners op pad langs deze plekken, langs verkoopstalletjes en verblijfs- en recreatieplekken, lunch of picknick met streekproducten, bbq op leuke plek bij lokale horecaondernemer. Onderwijl delen van verhalen en ervaringen. Wat is gastvrijheid? Hoe wordt je zelf graag ontvangen, en wat ga je dan doen? Kan je zo naar je eigen omgeving kijken?

Overbruggen in de waard:

Tekstueel deel met een verhaal met opmerkelijke verhalen over bruggen, veren en sluizen.

Fotografische inventarisatie van bruggen en oversteken.

Kaart met locatie aanduidingen.

evenement: "sportieve" manifestatie langs/over/onder bruggen, ontmoetingen van uitersten

Spirituele waard:

Tekstueel deel met een verhaal met opmerkelijke verhalen over religie en waarden.

Fotografische inventarisatie van kerken, gebedshuizen en diensten.

Kaart met locatie aanduidingen.

evenement: alternatieve bedevaart / BedeWaard, stiltebeleving of vervoering

Hoogte- en dieptepunten in de waard

Geografische en geschiedkundige hoogte en dieptepunten in de waard.

Fotografische inventarisatie van watertorens, kerktorens, silo’s, masten, dijken, wielen, zandruggen, papland en veenputten.

Kaart met locatie aanduidingen.

evenement: torens beklimmen, abseilen van silo's, luchtfotografie met drone's, duiken in binnenwater. Wat leeft er onder de oppervlakte in de Waard, wat zijn hoogtepunten om trots op te zijn?

8 februari 2016, Arkel, gemeente Giessenlanden

Chris Mudde en Jack van Mildert

Tentoonstelling Het landschap van de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden

Initiatiefnemers:

Den Hâneker

Beschrijving van het project:

Een tentoonstelling over het landschap van A-V organiseren –huidige verschijningsvorm,  ontstaansgeschiedenis (geologisch, ontginning, agrarisch gebruik door de eeuwen heen, waterhuishouding), de kenmerkende landschapselementen met hun functie en waarden. Deze tentoonstelling kan op verschillende plaatsen worden gehouden. Daarnaast zijn er enkele routes (wandelen, fietsen) ontwikkeld, waarbij de variatie aan landschapselementen aandacht zullen krijgen, op papier en als pp. Voor de jeugd wordt een aparte module ontwikkeld, te gebruiken op scholen en excursies. Kernwoorden:  ontdekken en herkennen van eigen leefomgeving, lezen van het landschap, kennis van ontstaansgeschiedenis van de streek, beleving van de landschappelijke waarden.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

Samenwerking met gemeenten, recreatieve sector, VVV,  De Koperen Knop, de Natuur- en Vogelwachten, de archeologische werkgemeenschap, de historische verenigingen. Dit project brengt de eigen leefomgeving met de historie en de verhalen dichtbij. De herkenning , beleefbaarheid  en betrokkenheid ervan wordt sterk vergroot , voor bewoners, recreanten en voor de jeugd.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

Grotere kennis en betrokkenheid bij de streek, door bewoners, bezoekers en jeugd. Versterking van toerisme, ontsluiting van het gebied door de landschapsroutes voor beleving, betere bescherming van de landschapselementen in RO. 

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

-

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

In het verleden zijn er themaprojecten geweest, die een onderdeel van de cultuurhistorie van de streek belichten. In dit project wordt de samenhang en de geschiedenis van het landschap in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden belicht. Juist in een tijd van schaalvergroting (bedrijven, gemeenten) is het belangrijk dat de grote en de kleine landschapselementen herkend worden, op hun waarde geschat en dat ze hun verhaal kunnen vertellen.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

Door meer kennis van het landschap van AV en zijn ontstaansgeschiedenis worden de landschapselementen beter op hun waarde geschat voor landschap, natuur en cultuurhistorie. Het vergroot de herkenbaarheid en de beleefbaarheid van de AV. De ontstaansgeschiedenis is voor meer mensen af te lezen door het verhaal dat verteld wordt en de tentoonstelling nodigt uit om zelf het gebied in te gaan. Dat leidt tot een groter draagvlak voor en betere bescherming en instandhouding van die elementen. Daarmee wordt het verhaal dat ze vertellen doorgegeven aan de volgende generatie.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

In dit project is CO2-neutraal minder aan de orde. Wel wordt gestreefd om voor de tentoonstelling zoveel mogelijk milieuvriendelijk materiaal te gebruiken. Door de tentoonstelling op meerdere locaties te houden , wordt het materiaal meer dan één keer gebruikt.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

looptijd 2,5 jaar, met onder andere werving deelnemers/deskundigen; opstellen voor plan van aanpak; enkele routes bepalen; Financiering ; info en materiaal verzamelen/afspraken; routes maken met info, app; project voor scholen/jeugd maken; tentoonstellingen organiseren;

Groenblauwe Dooradering in een polder

Initiatiefnemers:

Den Hâneker

Beschrijving van het project:

In één polder van de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden is een plan voor Groenblauwe Dooradering gemaakt en gerealiseerd.  Het plan behelst een integraal plan voor ecologische inrichting en beheer  van alle sloten en watergangen in de polder.  Dit geeft de combinatie van verbetering van de waterkwaliteit, aanleg van natuurvriendelijke oevers en waterberging.

Deze aanpak heeft de volgende mogelijkheden en voordelen:

-  het levert extra waterberging op – van belang voor Waterschap Rivierenland

-  het historische slootpatroon blijft intact – belangrijk voor de cultuurhistorische waarde

-  het geeft betere waterkwaliteit - dit is van belang voor de KRW-doelstelling van het Waterschap Rivierenland

-  het geeft versterking en ontsluiting van de ecologische waarden in het leefgebied agrarisch landschap, voor verschillende soortgroepen.-  Doelstelling van de Provincie ZH

-  het is een alternatief voor de Groene Ruggengraat

-  het versterkt de ecologische hoofdstructuur

-  het verhoogt de recreatieve belevingswaarde –van waarde voor recreanten en eigen bewoners

-  het is een nieuwe tak van agrarisch natuurbeheer –van belang voor boeren

Dit project kan op het niveau van één polder starten als pilot. Een goede monitoring van de resultaten ten opzichte van de 0-situatie is daarbij essentieel. Als het positief uitpakt kan het uitgerold worden in andere polders en gebieden. Per bedrijf wordt ook een bedrijfswaterplan opgesteld. Kernwoorden: pilot, groenblauwe dooradering, agrarische biodiversiteit, leefgebiedenbenadering,  agrarisch natuurbeheer, waterberging, waterkwaliteit."

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

-

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

-

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

De sloten en watergangen in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden  hebben vaak het unieke verkavelingspatroon uit de ontginningsfase. In dit plan blijft dat verkavelingspatroon intact en zijn er toch mogelijkheden om de waterberging te vergroten en de natuurwaarden te versterken bij volledig agrarisch gebruik. Ecologische sloten met schoon water en kleurrijke oevers versterken het imago van het weenweidelandschap en van de boeren.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

Agrarisch natuurbeheer kent vele kanten. Het weidevogelbeheer is afgelopen jaren uitgewerkt in een subsidiestelsel  met een pakket van maatregelen in het gebiedsplan, waar het Gebiedscollectief verantwoordelijk voor is. Het uitgebreide slotenstelsel in het veenweidegebied heeft zeer veel mogelijkheden om een nieuwe tak van agrarisch natuurbeheer te worden. Hiervoor moet eerst in voorbeeldprojecten duidelijk worden wat de gewenste aanpak is en welke mogelijkheden er allemaal liggen en welk resultaat het geeft.  Als dit project positief uitpakt kan het uitgerold worden in andere polders en gebieden, in samenwerking met de boeren, Waterschap Rivierenland en Provincie ZH (en mogelijk andere partijen). Het kan als voorbeeld dienen bij invulling van Deltaplan Water en Leefgebiedenbenadering als vorm van groenblauwe diensten.,

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

Het project is een pilot en de gekozen aanpak is vernieuwend. Het versterkt het draagvlak voor de boeren en de leefbaarheid en de beleefbaarheid van de streek voor de bewoners en de bezoekers, door naast de agrarische functie ook ander functies te ontwikkelen en te versterken (schoonwater, waterberging, recreatie, biodiversiteit).

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

Hoge agrobiodiversiteit en schoon water zijn belangrijke kenmerken van een gezonde bedrijfsvoering in de landbouw. Als in het gebied elke polder zorgt dat het water langer vastgehouden kan worden (grotere waterberging) en het water schoon wordt, levert dat een belangrijke bijdrage aan de doelstelling van Kaderrichtlijn Water en aan de versterking van de biodiversiteit in het gebied. Juist op langere termijn komt dat de duurzaamheid en de leefbaarheid ten goede.        

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

looptijd 2,5 jaar, met onder andere randvoorwaarden eenduidig formuleren; Overleg en principeafspraken met betrokkenen ; opstellen voor plan van aanpak; keuze van een polder; Financiering van het pakket van maatregelen; per deelnemer (boer) de maatregelen en vergoedingen vastleggen; 0-situatie meten en rapporteren; uitvoering maatregelen; monitoring en rapportage;

Toegangswegen Bleskensgraaf

Initiatiefnemers:

• Jan Boele

Beschrijving van het project:

1. De toegangswegen Melkweg en Zeemansweg naar Bleskensgraaf worden op aangeven van de plaatselijke bevolking aangekleed met veeneiken, zoals die in het verleden in dit gebied massaal groeiden, om het dorpsaanzicht te verfraaien.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Relatie met het project Alblasserpoort waar een kunstwerk is geplaatst bestaande uit veeneiken.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Natuur en Landschap; het plaatsen van veeneiken roept herinnering op naar een ver verleden voor de ontginning van de Alblasserwaard toen in dit deel veel veeneiken voorkwamen. Daarmee heeft het bovendien een hoog educatief gehalte. 

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. Verleden en heden worden door het aanbrengen van veeneiken bij het binnenkomen van het dorp verbonden. 

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

1. Voor het aanbrengen van de veeneiken heeft de gemeente Molenwaard uitgesproken achter dit initiatief te staan en hiervoor middelen beschikbaar te stellen. Deze zijn echter onvoldoende om het project goed te kunnen uitvoeren. Het onderhoud zal na het aanbrengen minimaal zijn en door de gemeente worden gerealiseerd in samenwerking met de inwoners.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Het roept inwoners en bezoekers op stil te staan bij het verleden en geeft een fraai aanzicht bij het binnenkomen van het dorp. 

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Volledig!

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

1. Er is een ontwerp beschikbaar dat na goedkeuring direct tot uitvoering kan worden gebracht. In dit kalenderjaar, 2016, moet het project worden afgerond. 

Merwedezone in bedrijf, industriële wandelroutes

Initiatiefnemers:

• Stichting Groene Hart, Erfgoedhuis Zuid-Holland,  historische verenigingen in Alblasserdam, Sliedrecht, Hardinxveld enz. 

Beschrijving van het project:

1. Water is het sleutelwoord in de steek. Kinderdijk met de molens, historische stad Dordrecht met zijn geschiedenis en de natuur van de Biesbosch worden verbonden door het water. Maar niets heeft de stedenbouwkundige structuur van een gebied zo bepaald als de scheepsbouw- en baggerindustrie in de Merwedezone (van Kinderdijk tot Hardinxveld). Water was de bron voor het ontstaan van het bijzondere industriële landschap, dat nog steeds bruist van de economische vitaliteit.  Met industriële wandelroutes kunnen toeristen dit industrieel erfgoed (her)beleven.

   Basis van dit project is de publicatie Merwedezone in bedrijf, die de SGH in 2008 uitgaf. Hierin wordt de opkomst beschreven van de scheepswerven, metaalnijverheid en baggerindustrie in de dijkdorpen Kinderdijk, Alblasserdam, Papendrecht, Sliedrecht en Hardinxveld-Giessendam. Verder is er in dat jaar een inventarisatie gepleegd van industrieel erfgoed in de Merwedezone in het kader van het PIEK (PIEK = Project Industrieel Erfgoed Kinderdijk e.o.). 

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• De Stichting Groene Hart heeft in de AV diverse routes aangelegd, zoals het Oude Hollandse Waterliniepad (Gorinchem-Schoonhoven), waterlinieommetjes (Gorinchem/Woudrichem, Leerdam), Vestingstedenroute Leerdam-Lingewaal. Er zijn nieuwe routes in voorbereiding, zoals Slagveldroute (Sluis/Ameide) en Struinpad Uiterwaarden Veersedijk (Molenwaard). Ook wordt er nagedacht over funeraire routes (historische begraafplaatsen en kerkhoven).en een zgn. donkenroute langs historische bewoningssporen. Deze routes zijn goed te combineren met wandelroutes langs industrieel erfgoed in de Merwedezone. 

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Het project draagt bij aan regionale identiteit (scheepsbouw, baggerindustrie en metaalnijverheid zijn typerend voor de vm dijkdorpen van de Alblasserwaard). En zijn ook cultuurhistorisch van belang (industrieel en technisch erfgoed in de vorm van oude bedrijfsgebouwen, sluizen, bruggen e.d.) 

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. Scheepsbouw, metaal- en baggerindustrie zijn typerend voor de Merwedezone en worden zelfs literair beschreven ("De Mannen van Sliedrecht"). Door deze toeristisch attractieve wandelroute worden een aantal doelstellingen bereikt:
   - beleven en ervaren:  Door wandelen en varen langs industrieel erfgoed kunnen bezoekers ontstaan en ontwikkeling van de watergebonden industrie ervaren
   - grotere bekendheid: de wandelroute  geeft een impuls aan de bekendheid van het industrieel erfgoed  bij het publiek en creëert hiervoor draagvlak
   - betere bereikbaarheid vergroot: door een koppeling van het project aan de waterbus kunnen wandelaars van buiten de regio  het gebied beter bereiken.
   - objecten verbonden:  de gewandelde route maakt samenhangen duidelijk, bijv. scheepsbouw – baggerindustrie
   Met als resultaat: Toeristen wandelen langs de rivier, langs overblijfselen van vroegere scheepsbouwers en baggeraars en langs nieuwe bedrijfsgebouwen met water als schakel tussen natuur, historie en industrie.
   Zo ontstaat meer waardering voor de minder ‘aaibare’ gebouwen van het industrieel erfgoed. Hierdoor wordt draagvlak gecreëerd en daarmee participatie en bereidheid voor het behouden en benutten (industrieel) erfgoed.
   Gebruik van nieuwe media (app) voor info in het algemeen en als educatiemiddel vergroot de kennis over industrieel erfgoed; wellicht worden leerlingen enthousiast om een technisch beroep te kiezen.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

1. Het draagvlak voor industrieel erfgoed is in Nederland nog steeds erg smal. De focus ligt op de molens van Kinderdijk, maar naar een verbinding met het industriële achterland wordt niet of nauwelijks gezocht; hierdoor laat men kansen liggen., want bezoekers vertrekken weer snel na het molenbezoek. Het is echter mogelijk om bezoekers vast te houden en de Merwedezone beter te promoten via industrieel erfgoed-routes

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• 
  

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Dit project kan volledig energieneutraal worden uitgevoerd; er zijn geen dure materialen voor nodig.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

1. voorjaar 2016 - Vooronderzoek / SGH, Erfgoedhuis ZH en Ahist.verenigingen vormen  een project comité, dat geschikte routes selecteert
2. Zomer/najaar 2016 - Voorbereiding. Er worden enkele geschikte routes uitgewerkt. Overleg met instanties (provincie, gemeenten,  enz.)
3. Voorjaar 2017: Start uitvoering van het project

Donkenroute

Initiatiefnemers:

• Stichting Groene Hart, Natuur- en Vogelwacht De Alblasserwaard, AWN Lek- en Merwestreek

Beschrijving van het project:

1. Het aanbrengen van informatiepanelen op of bij de (pre)historische bewoningsporen in de Alblasserwaard, zoals
   - donklichamen: Hoornaar, Hoog Blokland, Brandwijk, Streefkerk, Schoonenbergse heuvel.  De Hazendonk heeft al een paneel. 
   - opvallende woonheuvels, zoals bijvoorbeeld Oud Alblas Oosteinde 58-59, Wijngaarden Westeinde 18,   Brandwijk, Brandwijksedijk 47 (Hoge Huis, B&B Baan) enz.
   - stroomruggen: bijv. de Klokbekerweg in Ottoland (deze volgt daar precies de stroomrug waarop  in de prehistorie de eerste (klokbeker) boeren hun boerderijen hadden staan. Of de Papendrechtse stroomrug (die in de Romeinse tijd geëxploiteerd werd door veeboeren die vlees en huiden leverden aan de Romeinse legioenen aan de Limes (informatiepaneel bij de (nieuw te realiseren) aansluiting N3-A15 /carpoolplaats)
2. het creëren van een route langs de belangrijkste bewoningssporen (donken, woonheuvels en stroomruggen)  en het opnemen van informatie in routebeschrijvingen, bijvoorbeeld in kaarten, brochures,  wandel- en fietsknooppuntennetwerk, digitale informatie enz.
3. het beter herkenbaar maken van de bewoningsporen, bijv.
   - begroeiing verwijderen langs de N214 ter plaatse van de Hazendonk, zodat de donk beter herkenbaar wordt vanaf de weg.
   - uitgraven van vroegere kasteelgrachten in het kader van het watercompensatieprogramma (bijvoorbeeld Huis Langerak, Kasteel Liesveld, Huis te Noordeloos, De Giessenburg, Huis te Slingeland, zodat deze oude kasteelplaatsen weer een nuttig en herkenbaar onderdeel van het landschap worden                                                                                                                                             - vroegere eendenkooien in het landschap op agrovriendelijke manier herkenbaar maken in het landschap, door het uitgraven van – nu gedichte – eendenkooien (in het kader van watercompensatieprogramma) of afplaggen van de plekken waar ooit een kooiplas lag (zodat er een afwijkende begroeiing ontstaan, waarop gewezen kan worden in  wandel-  en fietsroutebeschrijvingen.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• De Stichting Groene Hart heeft in de AV diverse routes aangelegd, zoals het Oude Hollandse Waterliniepad (Gorinchem-Schoonhoven), waterlinieommetjes (Gorinchem/Woudrichem, Leerdam), Vestingstedenroute Leerdam-Lingewaal. Er zijn nieuwe routes in voorbereiding, zoals Slagveldroute (Sluis/Ameide) en Struinpad Uiterwaarden Veersedijk (Molenwaard). Ook wordt er nagedacht over funeraire routes (historische begraafplaatsen en kerkhoven).  Deze routes zijn goed te combineren met een zgn. donkenroute langs historische bewoningssporen. 

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• regionale identiteit (de donken zijn typerend voor de Alblasserwaaard). 
• cultuurhistorie (archeologische vondsen, oude handelsroutes  e.d.) 
• natuur en landschap (de donken hebben een gevarieerde begroeiing 
• recreatie (de donken kunnen worden verbonden door routes)

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. Donken zijn zeer typerend voor het landschap van de Alblasserwaard. Het zijn overblijfselen van rivierduinen die in droge perioden ontstonden uit verstoven zand van drooggevallen rivierbeddingen. Het hoogteverschil dat we nu zien, is een gevolg van het inklinken van het omringende land. Door de vaste zandige ondergrond en de hoge ligging waren donken geschikt voor vroege bewoning. Een aantal donken heeft dan ook een rijke historie. De Hazendonk ten zuiden van Molenaarsgraaf werd al 3000 voor Chr. bewoond en heeft door het archeologisch onderzoek internationale bekendheid gekregen.. Ook de Brandwijkse donk – die 6 meter boven het omringende land uitsteekt - kent een rijk historie. Deze donk steekt ruim 6 m uit boven het omringende land. Het dorp Hoogblokland is ook ontstaan op een daar aanwezige donk. Naast de cultuurhistorische waarde hebben de donken ook een bijzondere waarde voor de natuurlijke variatie in de Alblasserwaard. Er komen op de donken planten voor die elders in de waard niet zijn te vinden. 

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

1. De donken zijn nog steeds te weinig bekend, en onbekend maakt onbemind. Helaas worden donken dan ook nog steeds bedreigd. De grootste bedreiging van de donken is afgraving, waardoor de typische levensgemeenschappen van dit landschapselement verloren gaan of ernstig worden aangetast. Zo zijn de hellingen van de Schoonenburgsche heuvel glooiend gemaakt waardoor een intensiever agrarisch gebruik mogelijk wordt, hetgeen een verarming kan betekenen van de rijkdom aan plantensoorten. De donken ten zuiden van Ottoland, Noordeloos en Hoornaar zijn zelfs  geheel verdwenen als gevolg van de zandwinning ten behoeve van de wegenbouw in de Alblasserwaard. Waar vroeger deze donken waren, vinden we grote diepe plassen, die nu voor recreatieve doeleinden worden gebruikt zoals vissen en zwemmen. Hiermee is een ernstige verarming in de Waard opgetreden. Samenvattend: door een donkenroute kan meer aandacht worden gevraagd voor de waarde en het belang van de donken, ook als landmark van de Alblasserwaard.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Door de donkenroute te koppelen aan andere thema's (bijv. natuur en landschap, oude boerderijen, historische kerken enz.) kunnen meer bezoekers in de Alblasserwaard worden getrokken.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Dit project kan volledig energieneutraal worden uitgevoerd; er zijn geen dure materialen voor nodig.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

1. voorjaar 2016 – Vooronderzoek. SGH, NV De Alblasserwaard en AWN Lek en Merwestreek vormen samen met hist.verenigingen een project comité, dat geschikte locaties selecteert;  deze locaties worden nader onderzocht
2. Zomer/najaar 2016 - Voorbereiding. Er worden enkele geschikte locaties uitgewerkt. Overleg met instanties (provincie, gemeenten,  enz.)
3. Voorjaar 2017: Start uitvoering van het project

Stadspark Leerdam

Initiatiefnemers:

• Gemeente Leerdam, stichting Nationaal Glasmuseum Leerdam en stichting Pilgram Initiatief

Beschrijving van het project:

• Glasstad Leerdam is één van de toeristische iconen van de regio Alblasserwaard -Vijfheerenlanden. Het Nationaal Glasmuseum en de Glasblazerij trekken jaarlijks vele toeristische bezoekers naar Leerdam. De aantrekkingskracht van de Glasstad is groot en dat biedt vele kansen voor het achterliggende gebied waar volop kan worden gerecreëerd in een prachtige natuurrijke omgeving. 
• Het probleem is echter dat het eerste contactmoment tussen Leerdam en de toerist niet klopt. De toerist ziet bij de parkeerplaatsen langs de Glasattracties in Leerdam een openbare ruimte met een duidelijk onvoldoende kwaliteit. De Glasindustrie zorgt voor een industriële omgeving en de buitenruimte is van lage kwaliteit. De prachtige rivier de Linge en de landschappelijke waarden van de natuur in de regio AV liggen verscholen achter de buitenruimte en de glasattracties. De toerist krijgt daardoor een te negatief beeld van de landschappelijke kwaliteit die Leerdam en de regio te bieden heeft. 
• Met het project Glasroute Leerdam wil de gemeente Leerdam de openbare ruimte tussen alle glasattracties verbeteren zodat een wandelboulevard ontstaat met landelijke allure. Het eerste deel van de Glasroute Leerdam is nu met succes opgeknapt, met financiële hulp uit de eerste gebiedsdeal, en dat heeft geresulteerd in een landschappelijke verfraaiing van de buitenruimte tegenover de ingang van de glasfabrieken en de kristalwinkel van Royal Leerdam Crystal.
• Maatschappelijk is het eerste project Glasroute Leerdam een groot succes geworden dankzij de geslaagde crowdfundingsactie voor het herplaatsen van het kunstwerk De Glazen Toren van Willem Heesen. 
• Met het project Stadspark Leerdam gaan we, samen met onze partners, aan de slag met het verbeteren van openbare ruimte bij de ingang van de Glasblazerij. Het concept-ontwerp van het Stadspark Leerdam, gemaakt door een gerenommeerd landschapsarchitectenbureau, gaan we met onze partners definitief maken. Het Stadspark Leerdam bevindt zich naast de ingang van de Glasblazerij en is daarmee de beste locatie om glaskunst tentoon te stellen in een beeldentuin. Het Stadspark grenst aan de binnenstad en de historische Zuidwal en kan een prachtig decor vormen voor vrijstaande kunstwerken. 
• Het Nationaal Glasmuseum Leerdam en de Glasblazerij, verenigd in de stichting Glas, is onze belangrijkste partner om mee te denken met het definitieve ontwerp van het Stadspark Leerdam. Daarnaast is ook de culturele stichting Pilgram Initiatief een belangrijke partner in de ontwikkeling van het Stadspark. Zij hebben de gemeente Leerdam laten weten dat het Stadspark, naast de glaskunst in de beeldentuin, ook plaats kan bieden voor een klein amfitheater waar ruimte is voor culturele buitenoptredens. De bestaande horecagelegenheid van de Glasblazerij zal kunnen profiteren van de extra bezoekers en toeristen die het Stadspark Leerdam gaat aantrekken. 
• De gemeente maakt in 2016 een definitief ontwerp voor het Stadspark Leerdam, samen met stichting Glas en de stichting Pilgram Initiatief. Het is het streven om het Stadspark Leerdam in 2017 aan te leggen.
• Voor het Meerjarenprogramma Groen wil de gemeente Leerdam het vervolg van het project ‘Glasroute Leerdam’ invoeren, te beginnen met onderdeel Stadspark Leerdam in 2016.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

Dit project betreft de tweede fase van het project Glasroute Leerdam. De eerste fase is uitgevoerd met behulp van de eerste gebiedsdeal. Het Lingedijkpark met het kunstwerk De Glazen Toren wordt in het voorjaar van 2016 opgeleverd.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijke thema's:

• Recreatie en Toerisme.
• Kunst & Cultuur.
• Van ‘buiten naar binnen werken’ want partners van de gemeente Leerdam bepalen mede het ontwerp en de invulling van het Stadspark Leerdam (beeldentuin, amfitheater).

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

1. Het verfraaien van het icoon Glasstad Leerdam.
2. Het verbeteren van het eerste contactmoment tussen de toerist en de regio AV door direct de landschappelijke kwaliteit van het achterliggende gebied te tonen bij aankomst in Glasstad Leerdam.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• De gemeenteraad van Leerdam heeft een beperkt budget voor het project Glasroute Leerdam beschikbaar gesteld en de opdracht meegegeven om voor de financiering van de Glasroute Leerdam op zoek te gaan naar externe financieringskansen.

Dit project draagt bij aan het ontsluiten van de streek door:

• Dat de toerist die de glasattracties in Leerdam bezoeken, direct worden verleid met de kenmerkende schoonheid van de natuurrijke omgeving in het achterland. De verblijfsduur van de toerist wordt hiermee verlengd.
• De rivier de Linge wordt aan de Glasroute Leerdam weer sterker verbonden met de stad Leerdam waardoor de recreatieve mogelijkheden aan de Linge worden versterkt.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Het gebied is momenteel sterk verwaarloosd en zal na herinrichting kwalitatief sterk zijn verbeterd op het gebied van groenvoorzieningen.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Definitief ontwerp Stadspark Leerdam maken in 2016.
• Samen met Nationaal Glasmuseum en stichting Pilgram Initiatief.
• In 2016 zorgen voor het aandeel gemeentelijke financiering in dit project.
• Besluit voorleggen aan gemeenteraad om tot uitvoering over te gaan in 2017.

Funerair erfgoed en groenstructuren

Initiatiefnemers:

• Bernt Feis, Stichting Groene Hart, 
• Erfgoedhuis Zuid-Holland, Stichting Dodenakkers, De Terebinth

Beschrijving van het project:

• Inventarisatie van begraafplaatsen en kerkhoven in de AV die van cultuurhistorische en landschappelijke betekenis zijn;
• onderzoek naar de mogelijkheden om deze plaatsen te verbinden door recreatieve routestructuren, waarbij een thematische inzet mogelijk is (bijv. Joodse begraafplaatsen, verzet in de WO2, Scheepsbouwers in ruste enz.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• De Stichting Groene hart heeft in de AV diverse routes aangelegd, zoals het Oude Hollandse Waterliniepad (Gorinchem-Schoonhoven), waterlinieommetjes (Gorinchem/Woudrichem, Leerdam), Vestingstedenroute Leerdam-Lingewaal.
• Er zijn nieuwe routes in voorbereiding, zoals Slagveldroute (Sluis/Ameide) en Struinpad Uiterwaarden Veersedijk (Molenwaard).
• Dit zijn overwegend historische routes, die goed te combineren zijn met funeraire routes.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• lokale identiteit (op de begraafplaatsen liggen veel bekende figuren uit de streek begraven). 
• cultuurhistorie (grafornamenten, symbolen e.d.) 
• natuur en landschap (sommige begraafplaatsen herbergen bijzondere bomen of hebben een stinsenflora)
• recreatie (de begraafplaatsen worden verbonden door routes)

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• In Stille getuigen, de studie die als grondslag dient voor dit project, wordt beschreven hoe kerkhoven en begraafplaatsen de identiteit van de streek weerspiegelen.
• Prachtige voorbeelden zijn de begraafplaatsen in Alblasserdam, Nieuw Lekkerland en Leerdam waar o.m. scheepsbouwers, glasblazers e.a. industriëlen zijn begraven.
• Deze begraafplaatsen tonen als het ware het industrieel erfgoed van de streek. 

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Het is een onderbelicht thema.
• Provincies gemeenten enz. doen er nog weinig mee.
• Maar het is wel actueel, aangezien kerkgenootschappen uit financiële overwegingen (beheersbare exploitatie) steeds vaker en eerder overgaan tot het ruimen van graven. Ons funerair erfgoed wordt dus bedreigd, ook in de AV. 

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Funeraire recreatie en toerisme zijn in het buitenland al lang in zwang (wie bezocht niet Pere Lachaise in Parijs) maar is in Nederland nog in opkomst.
• Door routes te koppelen aan thema's als de Tweede Wereldoorlog, industrieel erfgoed, de Hollandse waterlinie enz. kunnen meer bezoekers in de AV worden getrokken.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Dit project kan volledig energieneutraal worden uitgevoerd; er zijn geen dure materialen voor nodig.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Voorjaar 2016 - Vooronderzoek - SGH en EGH vormen samen met hist.verenigingen een project comité, dat geschikte locaties selecteert; met hulp van Stg.Dodenakkers worden deze locaties nader onderzocht
• Zomer/najaar 2016 - Voorbereiding. Er worden enkele routes uitgewerkt. Overleg met instanties (provincie, gemeenten, kerkgenootschappen, enz.)
• Voorjaar 2017: Start uitvoering van het project 

Ontsluiten gebiedsinformatie

Initiatiefnemers:

• Tony Tessers, VVV/AV/Molenwaard

Beschrijving van het project:

• Verspreid is er veel (digitale) info beschikbaar in de vormen van beelden, verhalen en feiten.
• Dit project heeft als doel deze info vindbaar en beschikbaar te maken voor onze bezoekers en eventuele leemtes in de informatievoorziening te vullen.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Het rendement van de projecten staat of valt met het feit of ze gevonden en gewaardeerd worden door onze bezoekers.
• De ""vermarkting"" is daarvoor van cruciaal belang.
• Bezoekers genereren inkomsten en daarmee financieel draagvlak voor het behoud van de kwalitieit en leefbaarheid van het gebied.
• Er is ook een link met de landschapstafel Waterdriehoek

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Recreatie
• Toerisme
• Economie
• Leefbaarheid
• Werkgelegenheid ca.

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• Door de kwaliteit en mogelijkheden van streek in beeld te brengen wordt de identiteit en trots op de streek versterkt.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Er zijn veel partijen die info voorhanden hebben b.v. Den Hanecker, VVV, SIMAV, www.watericonen, Staatsbosbeheer, ZuidHollandslandschap, PZH,Natuur en Vogelwacht, bedrijven, gemeenten etc..
• Maar er is geen centrale toegang tot die informatie.
• De VVV kan de informatie in de toekomst beheren en actualiseren.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Het doel van dit project is het vindbaar en beschikbaar maken van digitale info over de streek.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• nvt

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• 2016 Q 2  inventariseren bronhouder/belanghebbenden
• 2016 Q 2  inventariseren mogelijkheden/best practices onsluiting/informatievoorziening
• 2016 Q 3 Keuze voor informatiemodel/structuur
• 2016 Q 3 data scan + analyse (wat is er beschikbaar, wat is kwaliteit relevantie, wat zijn de leemtes)
• 2016 Q 4 inventarisatie data
• 2017 Q 1 genereren ontbrekende data
• 2017 Q 2 oplevering

Kaas Experience Center

Initiatiefnemers:

• Bestuur en directie van zuivelfabriek de Graafstroom.

Beschrijving van het project:

1. Een kaas experience center wat voor belang is voor de locale bevolking en ter bevordering  van het toerisme. Daarnaast zal het zorgdragen voor een stuk werkgelegenheid wel of niet aangevuld met mensen met een lichte beperking.

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

• Dit project hangt oa. Samen met de activiteiten van Kinderdijk en in algemene zin om de Alblasserwaard attractief te laten worden voor toerisme.
• Op dit moment zijn wij met verschillende belanghebbende in gesprek.

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

• Dit project stimuleren wij vanuit onze MVO initiatieven en draagt bij aan de hierboven genoemde thema's .

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• De kaasfabriek past volledig in de streek als verlengstuk van de veel voorkomende veehouderij.tevens hebben wij de boerderij aangeschaft als bescherming van de historische waarde waarvan nog heel veel elementen in en om het pand zitten.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

• Juist nu er zoveel initiatieven lopen is het goed om met elkaar de gelederen sterk te maken en met elkaar de krachten te bundelen, het een staat niet los van het ander.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Een kaas experience center, is een trekplijster voor heel veel mensen vanuit binnen en buitenland zeker in combinatie met het eerder vermelde Kinderdijk project . 

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Fenomenen als duurzaamheid en energieneutraal staan bij de zuivelfabriek hoog in het vaandel, dus ook zullen deze thema's bij de uitgangspunten maximaal aan de orde komen.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

• Begin volgend jaar zal de eerste globale business casus worden afgerond, waarna er een timeline zal worden opgezet.